Leiderschap & teamontwikkelingNGO
Van oudsher wordt humanitaire en ontwikkelingshulp voornamelijk gefinancierd en geleverd door 'rijke' landen in het noorden aan 'arme' landen in het zuiden. Een grote NGO die in meer dan 90 landen actief is, probeert dit patroon actief te veranderen. Zij willen een internationaal netwerk worden dat onderling afhankelijk is van elkaar, met sterke lokale afdelingen. Deze verandering wordt grotendeels gedragen door de landendirecteuren, wiens rol steeds belangrijker wordt. Ze geven leiding aan landenteams van ongeveer 300 mensen, vaak in zeer uitdagende conflictgebieden. En ze vormen het gezicht van de NGO naar de nationale regeringen toe.
Vanwege hun verantwoordelijkheden en hun rol als veranderaar wilde de organisatie deze regionale en landendirecteuren ondersteunen en versterken in hun leiderschapsrol met een gericht programma. HR vroeg specifiek om het traject samen te ontwerpen en te faciliteren, en om het 'anders' te maken dan wat mensen gewend waren. En om het al te realiseren terwijl de ingrijpende organisatieverandering nog in volle gang was.
Aanpak
We ontwierpen het programma op basis van het idee van een leiderschapsreis. Geen modellen of lezingen over wat leiderschap zou moeten zijn, maar een persoonlijke verkenning voor elke deelnemer. Te beginnen met vragen als: 'Wie ben jij? Wat is je ambitie als leider, in het licht van de grotere uitdagingen en ambities van de organisatie?' Vervolgens hebben we hen ondersteund bij het vertalen van deze visie naar concrete leiderschapspraktijken. We werkten 'van binnen naar buiten' en van klein naar groot, door leiders te vragen om eerst te experimenteren met hun eigen dagelijkse praktijk en vervolgens te onderzoeken hoe ze de cultuur en werkwijzen in de bredere organisatie kunnen beïnvloeden.
Meer dan 40 leiders namen deel, in drie regionale groepen: Latijns-Amerika, Azië en Afrika. De rol van landendirecteur is veeleisend en vaak ook eenzaam. In de persoonlijke ontmoetingen hebben we daarom bewust een veilige en inspirerende ruimte gecreëerd om te kunnen uitwisselen en van elkaar te leren. Om hun ideeën en ervaringen te delen en te luisteren naar elkaars verhalen, als leiders en als mensen. We maakten tijd voor de deelnemers om stil te staan en te reflecteren in hun verder ongelooflijk drukke leven. Door de verdiepte gesprekken kwamen ze weer in contact met hun persoonlijke drive: wat voor verschil wil ik in de wereld maken? We boden bovendien inhoudelijke input in de vorm van theorieën over organisatie en leiderschap, zoals Appreciative Inquiry, participatief leiderschap en complexiteitstheorie.
Tussen de bijeenkomsten door experimenteerden deelnemers met anders denken en handelen in hun dagelijks werk. Dit zag er voor iedereen anders uit. Sommige deelnemers besloten meer tijd te nemen om hun empathie te tonen, anderen wilden meer nieuwsgierig zijn naar het perspectief van anderen, of juist steviger het eigen perspectief neerzetten. En zo verder... Later schaalden ze deze experimenten op. Zo introduceerde een deelnemer die in de humanitaire hulpverlening werkte en persoonlijk had geëxperimenteerd met het nemen van meer ruimte tussen missies, een dergelijke regelmatige 'time-out' voor haar hele team.
Impact
De effecten waren vanaf de eerste bijeenkomst merkbaar. Een deelnemer verwoordde het als: 'Ik kwam weer in contact met mijn eigen drive en visie, en ik kreeg praktische ideeën en energie. Beide helpt me om mijn rol te pakken, om armoede te blijven bestrijden en een verschil te maken in de wereld." De leiderschapsreis hielp de deelnemers hun zelfinzicht te versterken en bood hen nieuwe aanpakken voor hun dagelijkse praktijk.
Ook waren de relaties in de groep versterkt en verdiept. De impact en het belang hiervan werd duidelijk toen de organisatie vlak voor de laatste bijeenkomst in een grote crisis terecht kwam. We gebruikten de bijeenkomst om samen betekenis te geven aan de situatie; om te onderzoeken en te verkennen in plaats van direct te oordelen. Waar mensen die bijeenkomst startten met gevoelens van bezorgdheid tot vervreemding, vertrokken ze met een hernieuwd gevoel van verbondenheid en eigenaarschap, en ideeën voor hoe ze verder konden. Een echt voorbeeld van (gezamenlijk) leiderschap.