De softe kant van harde veiligheid; werken aan fysieke veiligheid in een ongevaarlijke omgeving

By: Erik Deen

#Kessels & Smit   #Activities   #Projects  

This page is not available in English - View in Dutch:

Veertien timmermannen in een kring

Veertien timmerlieden in een kringgesprek? Lukt dat? Jawel; en dat ook nog eens met een wand vol door hen beschreven post-its. In die setting voeren twee timmerlieden een verhit gesprek met hun uitvoerder. De vraag is, hoe je de werkvoorbereiders zo ver kunt krijgen meer uit de bouwkeet te komen. Om buiten te kijken waar de timmermannen tegen aanlopen. Maar daarna is de vraag ook waar zij zelf hun verantwoordelijkheid kunnen nemen.

Is dit een training veiligheid? Zeker, dat is het. Maar het gaat vandaag niet over de manier waarop je een valgordel veilig aantrekt of de procedures die moeten voorkomen dat betonvlechters  zich op een risicovolle manier moeten bewegen rond mazen van hun betonvlechtwerk. Nee, het gaat hier over de niet-technische kant van veiligheid. Gedrag, overtuigingen, de werksfeer en de ervaren tijdsdruk bijvoorbeeld. Zaken die minstens net zo veel invloed hebben op veilig werken als een kraan die sterk genoeg is of een set van regels over het gebruik van de zaagmachine.

Waarom is dit belangrijk?

Van alle werknemers in de bouw krijgt elk jaar maar liefst 9,4% een ongeluk dat leidt tot letsel. Over alle sectoren in Nederland is dat 7%. En natuurlijk gaat het dan vaak over een gekneusde enkel of, in de horeca, een kleine brand- of snijwond. Maar het gaat even goed om ongelukken die een leven kunnen veranderen. Of beëindigen.

Dat maakt dat inspanningen die kunnen bijdragen aan het verlagen van die cijfers en vooral dus de hoeveelheid persoonlijk leed kunnen verkleinen, de moeite meer dan waard zijn. Of, zoals een uitvoerder in de bouw zei: “Ik ben er om er voor te zorgen dat de mannen die we elke dag van hun vrouwen en kinderen lenen, heelhuids terug kunnen naar huis.” Als we deze uitvoerder kunnen helpen in dit streven, dan doen we dat. De laatste jaren steeds meer, op verschillende plekken.

Waar doen we dit werk?

Werken aan veiligheid is op het eerste gezicht geen kernkwalitiet van een bedrijf als Kessels & Smit. Maar sinds een jaar of vijf weten we dat we daar een unieke bijdrage aan kunnen leveren. Kijkend vanuit het perspectief van overtuigingen, aannames, gedrag en leervermogen, helpen we onze klanten. In verschillende bedrijven in meerdere sectoren doen we werk met medewerkers op elk niveau. Van directies tot de timmerlieden die we in de inleiding beschreven. Want veiligheid is, zo leerden we, niet iets dat je alleen doen. Veiligheid doe je samen.

Bewust worden van overtuigingen

Zoals gezegd, we geven geen instructies voor het veilig bedienen van een heftruck of een training over de toepassing van de regels bij het werken met hoogspanning. Dat soort activiteiten is bijzonder belangrijk maar daar ligt onze toegevoegde waarde niet. Wat we wel doen is mensen helpen bewust te worden van eigen overtuigingen en aannames die kunnen leiden tot onveilig gedrag. Via filmpjes waarin collega’s vertellen over ongelukken die ze hebben meegemaakt leren mensen na te denken over hun eigen overtuigingen en aannames.

We helpen ze ook onveilige aspecten van bijvoorbeeld de werksfeer te onderzoeken en te veranderen. Welke acties kun jij ondernemen om een stapje te zetten in het verbeteren van de veiligheidscultuur op jullie werkplek? En met een acteur op een ladder oefenen de medewerkers in het aanspreken: hoe knoop je een effectief gesprekje aan met een onveilig werkende collega effectief te laten zijn?

Maar dat is lang niet alles …

Omdat veiligheid iets is dat je samen doet, zoeken we waar mogelijk naar verbindingen tussen alle verticale en horizontale lagen in organisaties. En daar zetten we verschillende middelen voor in. Een klein lijstje:

• We nodigen vertegenwoordigers van verschillende lagen in een organisatie uit voor workshops of veiligheidsmeetings om zo het gesprek tussen hen op gang te brengen.
• We maken werk/leerpakketten waarmee leidinggevenden met hun eigen mensen het thema kort en krachtig op tafel kunnen krijgen.
• We bekijken ongevalsanalyses en rapporten en bespreken met operationeel betrokkenen suggesties over het versterken van het leren van ongelukken. Hoe komt het dat veel van jullie ongevalsrapporten stoppen met de constatering dat het pech was? En wat kun je concluderen uit het feit dat betonwerkers melden dat eigenlijk iedereen wel een of meer keer struikelt in de mazen van de betonwapening?
• En we ontwikkelden een zelfscan waarmee de timmerlieden in de bouwkeet hun eigen veiligheidsgedrag, en dat van hun directe collega’s, kunnen vergelijken met het landelijk gemiddelde.

Op deze manier bieden we onze opdrachtgevers mogelijkheden om niet alleen in ‘de kring van de cursusruimte’ maar ook op en dichtbij de werkplek stil te staan bij veilig werken. Samen stil te staan bij veilig werken.