This page is not available in English - View in Dutch:
“... dus als ik het goed begrijp is het in jouw vak, als begeleidster van mensen met een verstandelijke beperking, belangrijk om kleine stapjes bij jullie dagbewoners op te merken en te ondersteunen. Kan je me daar een voorbeeld van geven, één waar je zelf heel fier op bent?”
Een voorbeeld
“Binnen de dagbesteding bieden wij allerlei creatieve therapievormen aan voor onze cliënten. Daarmee willen we de ontwikkeling van onze dagbewoners ondersteunen. Zo merken we soms dat iemand 'uit-ontwikkeld' is of tenminste dat wij hem of haar niet verder krijgen. Op zo’n moment proberen we te begrijpen waarom. Eén van onze mensen wou bijvoorbeeld alleen maar tekeningen over tekenen van bestaande tekeningen. Telkens als we hem uitnodigden om vrij te tekenen, klapte hij dicht. Hij was te onzeker en koos er voor om op veilig spelen. Op een dag nodigden we hem heel voorzichtig uit om met witte wasco te tekenen op een wit blad papier. We legden hem uit dat er zo niemand zou zien of zijn tekening nu al dan niet mooi was. Door deze veilige setting aan te bieden, ging de man aan het tekenen buiten zijn comfortzone.
Toen de tekening klaar was vroegen we hem of we de tekening mochten overschilderen met verf, want zo zou zijn tekening alsnog zichtbaar worden. En dit alleen als dat helemaal goed voelde voor hem. Hij stemde in. Een mooie tekening toonde zich. De man was bijzonder trots en bloeide sinds dan verder open. Kort daarna werd dat ook door zijn familie opgemerkt. Daardoor kwam hij vaker naar de dagbesteding, met name van 2 dagen naar 4 dagen per week.”
Lerend netwerk
Deze parel toonde zich tijdens een interview met een begeleidster van Tragel Zorg, een zorginstelling in Zeeuws-Vlaanderen die de voorbije jaren – net zoals heel veel andere zorginstellingen - al heel wat veranderingen onderging. Tragel Zorg maakt - als pilot-organisatie – deel uit van een lerend netwerk opgezet door de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), de brancheorganisatie voor aanbieders van zorg- en dienstverlening aan mensen met een handicap. Door het opzetten van dit lerend netwerk wil VGN een plek bieden waar gelijkaardige organisaties elkaar kunnen ontmoeten, prikkelen, voeden, inspireren, … bij het aangaan van de uitdagingen waar zij voor staan.
Minder transactioneel - Meer transformationeel
Het werken met mensen met een verstandelijke beperking kan op verschillende manieren. Dit is trouwens heel gelijklopend met kinderopvang, merk ik als vader van twee jonge kinderen. Je kan kinderen de hele dag “bezig houden” (= eerder transactionele interactie) of je kan activiteiten aanbieden waarbij ze geprikkeld worden, iets leren, groeien, open bloeien, zich ontwikkelen … (= eerder transformationele interactie). Zelf weet ik waar ik mijn kinderen het liefst naartoe breng !
Natuurlijk wil men bij Tragel Zorg een meer transformationele interactie met de dagbewoners. Dit vergt uiteraard een heel specifieke ingesteldheid van de begeleidsters. Het hiervoor beschreven voorbeeld toont wat er nodig is om dit soort doorbraken bij cliënten mogelijk te maken: heel veel empathie, oog voor kleine stapjes, liefde voor mensen, oog voor wat wel werkt ondanks de beperkingen, geduld, creativiteit, durf, fijngevoeligheid en het vermogen om – als begeleidster – te reflecteren over het eigen handelen.
Welke context is er nodig voor dit soort parels ?
Door dit soort parels te verzamelen, leren we wat de kern is van het werk van de begeleidsters van de dagbesteding. Pas dan is het mogelijk om een organisatie zodanig vorm te geven dat net dit gedrag wordt ondersteund. Wat we de komende tijd zullen doen, is nog meer parels verzamelen zodanig dat we stap voor stap antwoorden kunnen formuleren op de volgende vragen ?
- Uit welk hout zijn mensen gesneden, om op zo’n bijzondere manier te kunnen werken ?
- Hoe stellen we teams best samen, hoe sturen en ondersteunen we teams zodat dit bijzondere talent zich ten volle kan ontplooien in het belang van de dagbewoners ?
- Welke leiderschapsstijl is het meest ideaal ?
- Welke processen, structuren, procedures, … zijn er al dan niet nodig om dit alles – binnen het beschikbare budget – mogelijk te maken ?
- Welke praktijken die we nu mogelijks toepassen, hinderen net wat we eigenlijk meer willen zien bij onze begeleidsters ?
Kortom, hoe kan Tragel Zorg nog meer een context worden voor dit soort parels ? Net door het vinden van antwoorden op deze vragen, zal de organisatie er stap voor stap in slagen om een nog betere bedding te worden waar kan meegebouwd worden aan een wezenlijk verschil in het leven van mensen met een verstandelijke beperking en hun familieleden.
Wordt vervolgd ...