Missie en visie: verhalen over de essentie

“Wat zijn we aan het doen? Waarom doen we dat ook alweer? En waarom is het zo belangrijk? Hoe willen we verder groeien en evolueren?” Het zijn allemaal vragen waar je in de dagelijkse drukte niet altijd aan denkt maar die toch van cruciaal belang zijn. Met de zomermaanden komt er voor veel sectoren een kalmere periode, en veel mensen hebben binnenkort dus wat meer tijd om even een stap terug te nemen en vanuit de metaforische helikopter naar de doelen van hun organisaties te kijken.

 

Joep Schuermans, adviseur bij Kessels & Smit, helpt organisaties om deze richtinggevende, fundamentele vragen te beantwoorden door hen te begeleiden met de creatie van een verbindende visie- en/of een missietekst.

 

Navigeren zonder kompas

Je kan je afvragen of een missie- en visietekst echt nodig zijn. Uiteraard zetten bedrijven hier bijna allemaal op in, ze spelen het spel mee, maar is zo’n tekst ook echt essentieel?

 

“Missie- en visieteksten helpen heel goed om te bepalen waar je als organisatie “nee” dan wel “ja” op hoort te zeggen. Vooral het visiestuk helpt je ook om te bepalen welke ingrepen je moet doen op het gebied van organisatieverandering en organisatiestructuur. Als je zo’n tekst niet hebt dan ben je toch een beetje aan het navigeren zonder kompas. Dus ja, een aantal principes hebben om te kunnen bekijken wat er past bij wat je wil doen als organisatie is iets heel essentieels.”

 

Het is natuurlijk ook niet zo dat elke startup vanaf dag één dergelijke zaken klaar moet hebben, je kan eigenlijk maar aan een visie- en missietekst beginnen als je al wat kilometers op de teller van je organisatie hebt: “Als je organisatie al even bestaat, dan is je missie er al en dan moet je die impliciete missie gewoon nog maar boven water brengen. Het is door te doen dat het duidelijk wordt wat je reden van bestaan is. Een startup heeft daar natuurlijk ook al ideeën over, ze zijn ergens naartoe aan het werken, hun identiteit vorm aan het geven, maar een heel helder en duidelijk mission statement kan maar ontstaan als je al even bezig bent en je samen hebt ervaren waar je mee bezig bent en waar je al op hebt ingezet.”

 

Samen sleutelen aan verhalen over de essentie

Een idee over wat je missie of visie is, is iets dat groeit vanuit een ervaring, en bij voorkeur ook iets dat je samen laat ontstaan: “Het is door te doen dat het duidelijk wordt wat je reden van bestaan is. Je kan maar een heel helder en duidelijk mission statement laten ontstaan als je al even bezig bent en je samen hebt ervaren waar je mee bezig bent en waar je al op hebt ingezet.”

 

Het proces vertrekt dus altijd vanuit de eigen ervaring van de mensen in de organisatie, vanuit hun verhalen. Joep laat hen aan elkaar vertellen over momenten waarop ze binnen de organisatie een verschil maakten: “Die verhalen met elkaar delen en daar de rode draad uithalen, dat helpt om zichtbaar te maken waar het in essentie over draait. Ik ben geen fan van uitgaan van grootse analyses of van al op voorhand heel veel waarden aanbrengen. Als je collega’s zelf verhalen met elkaar laat delen dan is de tekst waar ze uiteindelijk toe komen geworteld in hun praktijk. Dat is zeer waardevol.”

 

Missie en visie: wat is het verschil?

Als je mensen samen laat nadenken en vertellen over wat ze doen, dan merken ze later bij het schrijven van een mission statement dat ze wat ze eerder benoemd hebben herkennen. Deze werkwijze plaatst hen en de tekst met de voeten op de grond: “Een mission statement gaat over wie je bent als organisatie in het hier en het nu. Uiteraard wil je ook iets vertellen over wie je graag wil zijn en mag er wat ambitie uit spreken, maar de kern gaat over wat de organisatie is op dat moment. Je moet ervoor zorgen dat je alle relevante mensen uit de organisatie betrekt in dat proces, dat iedereen een plekje krijgt in het verhaal dat je zal gaan uitdragen.”

 

De mission statement verschilt wat dat betreft van de vison statement, waarin er elementen kunnen liggen die je wat verder in de toekomst waar wil kunnen maken: “De mission statement gaat veel meer over wat je doet en de vision statement over hoe je het doet, en hoe je de missie gaat verwezenlijken. In de visie kunnen er dus andere dingen aan bod komen, kan je het hebben over het gedeelde beeld dat je hebt van de toekomst. Ik werk meestal met een mission statement, relatief kort en krachtig, en een visietekst, waarin je uitgebreider in de diepte kan gaan. Een visie hoeft echter niet lang te zijn, sommige organisaties kiezen toch voor twee korte statements. Het belangrijkste voor een visie is dat een organisatie op het einde handvaten heeft om de toekomst vorm te geven en om hun keuzes te begeleiden.”

 

Een visietekst laat organisaties dus toe om realistisch na te denken over wat ze willen bereiken op langere termijn: “De visie-oefening gaat veel meer dan die rond de missie over het vormgeven van dromen voor de toekomst. Daarvoor moeten de mensen die de oefening doen helder de uitdagingen die er zijn in de gaten krijgen en de stappen bepalen die ze zullen moeten ondernemen. We gaan tijdens dit proces altijd op zoek naar mensen die hen inspireren in het domein waarin ze zelf ook werken. Die inspirerende figuren kunnen hen dan vaak iets vertellen over de uitdagingen waar ze in de komende jaren mee geconfronteerd zullen worden. We nodigen vervolgens ook iemand om iets te komen vertellen over wat ze allemaal hebben bereikt en meegemaakt. Die feedback nemen we dan mee om verder te gaan verfijnen waar de organisatie binnen vijf jaar wil staan en wat we daarover dus in de visietekst willen stoppen.”

 

Helder, duidelijk en uitnodigend

Een missie- en visie statement werken zowel op intern vlak als naar externen toe verbindend: “Ik werk momenteel aan een missie- en visie-oefening voor de beroepsvereniging van psychiaters. Het is enerzijds belangrijk dat ze zichzelf herkennen in de tekst die ze uiteindelijk produceren, maar anderzijds ook dat het een aantrekkelijke tekst is voor andere psychiaters zodat ze zich willen aansluiten bij de vereniging. Het moet dus heel helder en duidelijk zijn waar ze voor staan en wat leden krijgen als ze lid worden van de vereniging.”

 

Grote spelers gaan de laatste jaren zeer ver in de rol die hun mission statement naar buiten toe moet spelen, ze willen steeds meer dat het een boodschap is voor een zo breed mogelijk publiek toe, en iets dat mensen echt kan inspireren: “Bij grote bedrijven is een mission statement bijna advertisement over hun maatschappelijke rol geworden. Dat gaat dan niet alleen meer over wie ze willen zijn als bedrijf maar ook over wie ze willen zijn in de wereld en wat hun gewenste impact daarop is. De inhoud is heel afhankelijk van in welke sector ze zitten en wat hun core business is. In de mission statement van Nike zeggen ze bijvoorbeeld dat ze iedereen die iets van sport doet een atleet is, en dat zij dat willen ondersteunen. Zelfs als je maar één keer per week je loopschoenen aandoet kan je dus al een atleet zijn. Ze willen mensen aanmoedigen om te bewegen en actief te zijn. Dat is veel breder dan iets dat louter over de organisatie gaat.”

 

Samen op reis voor een mooi resultaat

Uiteraard lever je op het einde van de rit als procesbegeleider een tastbaar resultaat af in de vorm van een tekst waar iedereen achter kan staan. Maar het proces is minstens even belangrijk als het eindresultaat, vindt Joep: “Ik vind het heel prettig om bezig te zijn met organisaties die de oefening rond missie en visie maken omdat ik me dan bij uitstek een echte procesbegeleider voel. En dat behoort tot de kern van wat we bij Kessels & Smit als gezelschap doen: mensen begeleiden in hun proces. Er is een heel mooie uitdrukking die zegt dat de reis niet gaat over de bestemming maar over het onderweg zijn. De missie en visie zijn de eindpunten waar je naartoe gaat, maar waar de meeste betekenis zit, waar het echt gebeurt, is in het samen onderweg zijn. Het gaat om samen verbinding vinden, samen iets vormgeven, en dan heel tevreden kunnen kijken naar een eindresultaat waarin iedereen zich kan herkennen.”

 

Mensen worden op die manier niet alleen co-creator maar ook ambassadeur van de mission statement van hun organisatie, ze voelen er zich mee verbonden en vinden het een plezier om het resultaat met anderen te delen. Een mooie bijvangst van zo’n oefening is dus dat ze voor een team heel verbindend werkt en dat het mensen laat ervaren dat ze de dingen op dezelfde manier bekijken:

 

“We worden allemaal vaak nogal opgeslorpt door wat ik de ‘veelheid der dingen’ zou noemen, door alles wat moet, en we nemen niet vaak de tijd om stil te staan en eens diep na te denken. De agenda’s staan vol en het is ‘druk, druk, druk’. Ik ben dan als procesbegeleider diegene die de context creëert, die ruimte en tijd maakt zodat mensen kunnen vertragen en van op afstand kunnen kijken naar wat ze eigenlijk precies aan het doen zijn. Aan het begin van een sessie zijn mensen nog heel hard bezig met te denken over waarom ze daar zijn. Misschien vinden ze zelfs dat ze eigenlijk geen tijd hebben voor zo’n oefening. Ze hebben heel veel bekommernissen. Je moet als procesbegeleider de mensen de gelegenheid geven om tot rust te komen en zo de kern van hun job te herontdekken. Vanuit hun ervaringen en de gedeelde ervaring begint alles dan samen te stromen, dat is een heel krachtig moment, wanneer alles in verbinding komt.”

 

Geen saaie oefening

Een missie- en visie-statement maken wordt vaak gezien als een beetje een saaie oefening, maar Joep gelooft dat het omgekeerde waar is: “Het is een heel verbindend proces, geworteld in het hier en nu. Voor het missiestuk laat je mensen verhalen vertellen over wat ze inspirerend vinden en wat de kern is van wat ze doen en waar ze voor staan. Dat is eigenlijk heel plezant en boeiend. En voor het visiestuk gaat het over samen dromen over hoe je wil evolueren op basis van inspirerende sprekers. Er ontstaat bij deze oefening altijd enorm veel energie. Het raakt aan de kern van wat we bij Kessels & Smit doen: mensen begeleiden in hun proces om te komen tot iets dat gedeeld is en waar ze zich samen achter kunnen zetten.”

 

 

Zelf zin om je missie- en visie-oefening samen met Joep of één van onze andere adviseurs te doen? Neem dan zeker contact met ons op voor een babbel en meer info!