"Er moet wel echt wat gebeuren"

Door: Derk van der Pol, Suzanne van Duin

#Mensen   #Kessels & Smit  

Het is zo’n maandagochtend. Met man, twee muppets van vier en vijf jaar oud naar de tandarts. Die uitloopt. Uiteraard. Springen in de auto om op tijd te zijn voor een interview.  Het overkwam onze nieuwe collega Suzanne van Duin. Eenmaal goed en wel geïnstalleerd, op deze zonnige lentedag, ontvouwde zich een gesprek over UB40, Ennio Morricone, Once Upon a Time in the West, over opgroeien in het buitenland en hoe dat helpt in het leven. En we hebben het over het nieuwe hoofdstuk dat Suzanne start in haar werkende leven, bij Kessels & Smit, The Learning Company. We stellen haar graag aan je voor. Persoonlijk en professioneel.

 “Alles heeft een klank en melodie”

Wat is jouw eerste album/LP/CD?

Recent kreeg ik van mijn man een ‘nieuwe oude’ platenspeler cadeau. Speciaal voor op mijn werkkamer. Ik hou namelijk heel erg van muziek, al heb ik geen ‘gemiddelde smaak’. Tot aan mijn achtste groeide ik op verschillende plekken in het buitenland op. Variërend van Bangladesh tot aan Zuid-Korea. Op die plekken hadden we beperkte toegang tot muziek en televisie. Mijn favoriete muziek was die van Ennio Morricone (denk aan Westerns zoals Once Upon a Time in the West en The Good, the Bad and the Ugly) en van UB40. Daar heb ik nu dus LP’s van!

Wat een mooie en bijzondere combinatie! Wat zeggen deze muziekstijlen over jou?

“Het mooie aan Morricone is dat hij werkte met het leidmotief. Dat betekent dat hij als componist een personage een eigen melodie geeft die telkens terug keert in de filmmuziek. Dat vind ik er zo mooi aan. Neem Once Upon a Time in the West. In die film raakt hoofdrolspeelster Jill verliefd op een weduwnaar, die met zijn gezin op een ranch woont. Als Jill in beeld komt hoor je haar melodie: Van het zachte en zorgzame, tot en met haar nieuwsgierigheid en moed om zich staande te houden in de roughness van het Wilde Westen. Alle gebeurtenissen waar zij en andere personages doorheen gaan, krijgen klank in de muziek en daarmee hun eigen herkenbare verhaallijn.

Zo kijk ik ook naar dingen die ik meemaak in mijn leven en wat anderen meemaken in hun leven. Alles heeft een plek in een verhaal. Alles heeft een eigen klank en melodie. En die mag gehoord worden, zonder oordeel. Elke stem hoort erbij.

En soms heb ik ook UB40 nodig. Als ik iets té serieus ben. Dan moet ik even wat luchtigs hebben. Neem het nummer Rat in the Kitchen. Hilarisch nummer! En ja: ook met zo’n rat heb je dan te dealen… Humor, eenvoud en lachen is dan heerlijk.

“Deze ervaringen hebben me het besef gegeven dat jouw wereld niet per se die van de ander is.”

Je vertelde al iets over het opgroeien in het buitenland. Kun je daar iets meer over vertellen?

Mijn vader werkte als ingenieur bij DHV. Zo kwam het dat ik tot aan mijn achtste opgroeide in verschillende landen. Van Zuid-Korea, tot Bangladesh en Mozambique. Deze ervaringen hebben me het besef gebracht dat mijn wereld niet per se die van de ander is. Ik leerde voorzichtig te zijn met aannames en leerde dat er zo ontzettend veel te ontdekken is achter wat iemand op het eerste oog vertelt of laat zien.

Hoe was het dan voor jou om zo op je achtste in Nederland terecht te komen?

Het was wel een omslag op het schoolplein in Nederland. Zoveel kinderen. Zoveel verschillende groepjes. Ik wist niet waar ik moest beginnen. Er waren kinderen die elkaar niet leuk vonden en ruzieden of die onafscheidelijk waren. Dat kende ik niet. Net als scheldwoorden, geen idee wat die betekenden. Dat was een soort onzichtbare cultuurshock als acht jarige. Ik zag wel een enorme rijkdom en kansen om met iedereen te spelen. In het begin was het even zoeken. Ik was wat teruggetrokken, verlegen en onhandig. Ik moest daarin groeien. Later werd ik een soort allemans vriend. Ik had soms een vast clubje, maar kon ook heel goed tussen groepen bewegen. Dat vond ik erg leuk.

“Sing your own Song”

Je start nu aan een nieuw hoofdstuk in je carrière bij Kessels & Smit, The Learning Company. Dat maakt me allereerst wel nieuwsgierig uit welk hoofdstuk je stapt…

The Good, The Bad and The ugly, denk ik. Met als ondertitel: wat doe je ermee? In deze film gaat het over drie karakters die gedwongen moeten samenwerken om goud te vinden. Als je in een organisaties werkt ben je op elkaar aangewezen, maak je samen leuke en minder leuke dingen mee, moet je samenwerken naar een gezamenlijk doel. Dat geeft kansen, maar kan ook moeilijk zijn. Ik heb zo’n twaalf jaar bij grote internationale bedrijven (AkzoNobel, Eneco, Upfield) als HR Manager gewerkt. Als je binnen een organisatie werkt heb je allerlei zaken waar je je toe moet verhouden, waar je je weg in moet vinden. Dat is niet erg, dat hoort erbij en is ook heel erg leuk. Ik ben veel bezig geweest met de mooie en minder mooie kanten van organisaties en hoe daar vanuit mijn rol intern, toen in HR, aan te helpen bouwen; om van binnenuit andere inzichten te creëren, om samen met anderen de organisatie te helpen met een verandervraagstuk of leerproces, of om gewoon ‘puin te ruimen’. Dit meemaken, binnen een organisatie, is heel anders dan als externe adviseur werken. Deze fase van ‘erin zitten’ heb ik afgesloten. De rijkdom van deze ervaring neem ik wel mee in mijn nieuwe rol als adviseur bij Kessels & Smit, The Learning Company.

En als je dat zo zegt: hoe luidt de titel van je nieuwe hoofdstuk?

Sing your own Song! (ook van UB40 trouwens). Zo ervaar ik nu een hele grote kans én een ontdekkingstocht in hoe ik mezelf kan inzetten als adviseur en veranderkundige, zodat ik anderen verder help in hun werk. Ik weet hoe het is om binnen een bedrijf met druk, politiek, veranderingen, afhankelijkheden en verschillende belangen om te gaan. Dat zet ik in om allerlei vragen te stellen over de organisaties waar ik nu voor werk en ga werken.

Ik ben vooral nieuwsgierig naar wat de organisatie bezig houdt en de context van de groep waar ik mee ga samenwerken. Wat gebeurt er nu precies met hen? Waar moeten ze zich toe verhouden? Wat is effectief? Waar zit de kracht, energie en het plezier in een team? En wat zijn beslommeringen, belemmeringen en triggers? Overigens zit er bij mij wel een heel duidelijke focus op ‘als we de context voldoende begrijpen, wat gaan we nu dan doen’. Er moet wel echt wat gebeuren. Ik help dan de vertaalslag te maken van inzichten naar actie(s).

Wat zegt dat over waar je graag aan werkt?

Graag werk ik aan verandervraagstukken. Die hebben namelijk betrekking op alle lagen in een organisatie. En het is niet vrijblijvend. Immers, als er iets verandert, dan moet je er íets mee. Het is belangrijk dat er richting is. Die stip op de horizon. En dat je vanuit alle individuele perspectieven samen komt tot een conclusie als team waar je iets aan te doen hebt. Graag bouw ik daaraan vanuit ontwikkelingsperspectief, het zien van perspectief en het pakken van kansen.

En ik werk graag aan bewustwording, inzicht in teamdynamiek, en praktisch oefenen. Laatst begeleidde ik een groep mensen die met een acteur oefenden met verschillende beïnvloedingsstijlen. Dat vind ik zo leuk om te doen. Ik voel dan helemaal hoe de deelnemers dealen met zenuwen, nieuwe woorden zoeken en nieuwsgierigheid. Ik help ze dan om iets wat ze al kunnen zichtbaar te maken en een plek te geven. Om ze een steuntje in de rug te geven en het vertrouwen dat het ze gaat lukken. En dan lukt het!

Het mooiste vind ik dan dat deelnemers na afloop met een blij gevoel en rijker de oefening uit komen. Dat zie ik dan echt als een bijdrage aan een positieve leerervaring, zodat ze in hun werk nog effectiever hun doelen kunnen halen.

Waarom is dat belangrijk voor je?

Voor mij gaat dat over perspectief, doorzettingsvermogen en praktisch advies. Ik heb de indruk dat sommige mensen met wie ik samenwerkte met belemmerende overtuigingen en gedachten rondliepen. Of als ze een belemmering wilden oplossen, moeite hadden om voor zich te zien ‘Hoe dan wel?’. De sleutel is het handelingsperspectief verbreden. Door anderen mogelijkheden te laten zien en met hen naar boven te halen waar ze echt voor willen gaan. Als die energie (weer) wordt gevoeld is er zoveel mogelijk, dan is de weg naar ‘hoe dat te doen’ opeens veel makkelijker. En als je dan begint te werken naar jouw (nieuwe) doel, dan gaat het voor mij ook om doorzettingsvermogen. Ga ervoor en hou vast aan je doel! Iets veranderen gaat niet vanzelf, dus wees realistisch en weet dat er hobbels komen die je aankan. Als je ziet wat mensen kunnen (soms zonder dat ze dachten dat ze het konden)… dat is fenomenaal! Dat maakt me blij.

“De grootte van een probleem goed inschatten”

Wat is een belangrijke ‘les’ die je leerde?

Wat ik geleerd heb is bijvoorbeeld de grootte van een probleem goed in te schatten. Dat heb ik zowel zelf moeten leren, als in de bedrijven waar ik werkte. Ik herinner me iemand die het gezag van zijn teamleider ondermijnde. Die teamleider was zo boos. Ik had dan vanuit HR het geluk dat ik er niet in zat, maar ernaast stond. Het helpt dan om goed te luisteren en iedereen serieus te nemen en te kijken waar het nou echt om gaat. Vaak werkte ik dan met hypotheses, zo van ‘ik heb de indruk dat de reactie overdreven is, maar dat ga ik eerst onderzoeken.’. Wanneer iemand heel erg in emoties zit, dan ligt het ook op de loer om met een kanon op een mug te schieten. Dus het helpt om eerst die emotie te onderkennen en een plek te geven, om vervolgens te kijken welk probleem er overblijft en het perspectief te verruimen. Daar gaan we dan iets mee doen en daar geef ik richting in en advies over.

Tot slot: als ik je over een jaar weer spreek, wat is dan het mooiste project/beweging/vraag waar je op terugkijkt?

Ik zou graag aan de slag zijn bij een organisatie waar ze een verandering voor hun kiezen krijgen. Iets wat ze lastig vinden om mee te dealen, variërend van commerciële tot maatschappelijke factoren. Ik wil ze dan op verschillende lagen helpen om er goed mee om te gaan, zodat ze er hun eigen antwoord op kunnen geven en er een succes van kunnen maken. Dat medewerkers zich bewust worden van talenten, kracht en potentieel op zo’n manier dat ze daarmee effectief bij kunnen dragen aan de uitdaging van de organisatie. Dan ontstaat er naast klank ook een melodie, een samenspel van wat iedereen kan bijdragen. We gaan zorgen dat medewerkers ruimte krijgen om met creatieve ideeën aan de slag te gaan, of te experimenteren en te onderzoeken wat hen richting hun doelen helpt. In de metafoor van de muziek: Als je altijd dezelfde noten aanslaat, dan hoor je veel van hetzelfde. Een verandering vraagt soms om dezelfde noten in een andere compositie, of misschien vraagt het aan je om je klankregister uit te breiden. Dat is een ontdekking en een leerproces. Het gaat niet alleen om vaardigheden of gedrag, maar ook om anders te durven kijken naar de situatie. Dat proces doorlopen we dan met elkaar. Dat zou ik gaaf vinden om aan bij te dragen.