Gaan vragen altijd met antwoorden gepaard? Zelfs ‘ik weet het niet’ is immers een reactie die in het straatje van de antwoorden ligt. Is een vraag enkel een weg richting het antwoord? Niet meer dan een brug om er te komen. Die overkant met een perspectief. Lonkend of gewoon nieuw. En verliest de alleenstaande vraag door te denken in paren van vragen & antwoorden dan ook zijn waarde? Wordt hij gezien als ‘lastig’, en is het aanlokkelijk om er daarom ook niet echt over na te hoeven denken? Veel belangrijke vragen waarop zelfs een snel ‘ik weet het niet’ niet past worden doorgaans in de waan van de drukke werkdag geparkeerd. Ze worden als een eenzame schoen terug in de kast gegooid, want wat heb je aan die enkele linkerschoen als je nu naar buiten wilt?
De diepte in
Volgens De Botton liggen we ’s nachts wakker omdat we overdag te weinig tijd hebben om na te denken. We werken. We doen veel tegelijkertijd en nemen daardoor geen moment om na te denken over het leven. Of stil te staan bij ervaringen die ons echt iets brengen. Over grote, vage vragen zoals 'wat er voor jou nu echt toe doet' bijvoorbeeld.
Het onderscheid tussen oppervlakkig en diep werk is hierbij een interessante. Het oppervlakkige werk gaat over die dingen die weinig cognitieve vaardigheden vragen, zoals het wegwerken van je email. Het diepe werk vraag veel concentratie en is dat denkwerk waar je veel van leert en opsteekt. Steeds grotere delen van onze dag vullen wij met oppervlakkig werk en daarmee helpen we anderen en elkaar aan meer en meer. En vragen we díe vragen die losstaan van de snelle antwoorden minder.
Gericht en open
Vragen alleen kunnen al richting geven. Ze brengen iets anders in je aandacht en nodigen je uit om even pas op de plaats te maken. Te verstillen misschien. En verschillende gedachten of geluiden in jezelf te bemerken. Daarmee brengen ze ook een andere aandacht. Vloeiend, beweeglijk. Rond dolend in de observaties en overwegingen, als een blad in de wind. Betekenis geven aan het leven gaat over het durven leunen op een vraag als ankerpunt.
Gek voelt het ook wel, om een vraag in zo’n totaliteit te omarmen. Om een vraag je helemaal te laten opslurpen, zonder een antwoord te verwachten. Het brengt een gevoel van wiebelig zijn met zich mee. En is dus ook niet perse leuk of fijn. Het leidt ook af en helpt vaak niet in de concentratie voor waar je mee bezig bent.
Mezelf elke dag weer afvragen wat de betekenis is van wat ik doe. Is dat nu gezond of vooral verwarrend? Ach, een rondje park met elkaar maakt het vaak al snel luchtig en vluchtig te doen. Zoals de vragen: Hoe kan ik waar ik ook ben, iets toevoegen vanuit mijn ideeën, intuïtie en tja.. ook mijn vragen? Wanneer ben ik op mijn plek? En wanneer ook niet?
Mijmeren, verkennen… zonder dat we nu direct een antwoord vinden. Zo geeft het naast richting ook houvast, die vraag. Ook al hoeft hij nog niets te doen behalve van binnen blijven.
Meer lezen?
- Kijk op De Correspondent voor het stuk Wie leert concentreren heeft direct een voorsprong op anderen.
- Bezinnen. Tijdens de boekenweek 12-20 maart krijg je een gratis gedrukt exemplaar bij een bestelling in onze webshop.