In haar samenwerking met bouwbedrijven liep een groot petrochemie- en gaswinningsbedrijf tegen een sterk verschil aan als het gaat om aandacht voor veilig werken. En dat was reden tot bezorgdheid. De aannemers werden namelijk ingehuurd om in een bepaald gebied schade te repareren die was ontstaan door gaswinningsactiviteiten van het petrochemie-concern. En deze organisatie voelde zich er medeverantwoordelijk voor dat dit veilig gebeurde. Zonder ongelukken en gewonden.
Daarom wilde men de aannemersbedrijven ondersteunen bij het versterken van een cultuur en praktijk van veilig werken.
Aanpak
De verschillen tussen de lokale aannemers en het petrochemie-concern op het gebied van veiligheid waren zo groot dat we besloten om niet vanuit dit concern te opereren, maar een onafhankelijke stichting/vzw op te richten. Vanuit dit platform gingen we aan de slag.
Al snel werd duidelijk dat veiligheidsinterventies uit de petrochemie niet passen bij de aannemerij. Het werk is totaal anders georganiseerd dan in een grote fabriek waar men werkt met projectplannen en risicoanalyses. In de bouw werkt men pragmatisch: de uitvoerder legt ter plaatse uit wat er moet gebeuren en er wordt veel geïmproviseerd. Veiligheid is nauwelijks onderwerp van gesprek, in tegenstelling tot de petrochemie waar dit altijd hoog op de agenda staat vanwege de grote(re) risico’s.
We zijn daarom begonnen met gesprekken voeren in de bouwketen (of bouwplaatsen). Want dat gebeurde eigenlijk te weinig. Men had contact over de taken en over koetjes en kalfjes. Maar over hun werk, laat staan over veiligheid, praatten de vaklieden eigenlijk niet. Bovendien was de gebruikelijke dynamiek dat de uitvoerder aan het woord was en de vaklieden luisterden. Dat draaiden we om. De uitvoerder kwam met onze hulp in een luisterende rol en stelde vragen. Allereerst over het werk, daar zit immers het enthousiasme van de bouwlieden: wat ga je doen vandaag? Daarna kwam telkens de vraag: hoe kun je dit veilig doen? We maakten praktische gesprekstools waarmee men dit soort gesprekken zelf kon voeren.
Daarnaast zijn we ook aangeschoven in de boardrooms van grote spelers in het systeem: grote bouwbedrijven, de overheid, werkgeversorganisaties... We konden de ervaringen van microniveau inbrengen op macroniveau, en met deze stakeholders onderzoeken wat zij vanuit hun rol wilden en konden doen om veilig werken in de sector te versterken.
Impact
De nieuwe manier van gespreksvoering in de bouwkeet was eerst onwennig. Maar als het ijs gebroken was, kwamen vaklieden met ideeën: “als het veilig moet, kunnen we beter …” Hun creativiteit kwam naar voren en er ontstonden veel initiatieven om het werk veiliger uit te voeren - en vaak ook efficiënter.
De boardroomgesprekken leidden er bovendien toe dat de overheid nu aan het experimenteren is met een gecoördineerde aanpak van veiligheid in de bouw in de betreffende regio, in samenwerking met de onafhankelijke stichting en betrokken werkgeversorganisaties.
