Een reis door tijd en ruimte: 5 belangrijke ontwikkelingen in het vak van leren & ontwikkelen

Cette page n'est pas disponible en français - Vue en Néerlandais:

Onze collega Cees Sprenger neemt na zestien jaar afscheid van Kessels & Smit, The Learning Company. Wij staan stil bij zijn afscheid. Of beter gezegd: we zetten de tijd die we hebben samen gewerkt in het licht en proosten op de toekomst. Cees heeft een professionele historielijn voorbereid, ofwel: een tijdreis van 1998 tot nu. Vijf ontwikkelingen die voor Cees persoonlijk en voor ons vak belangrijk zijn geweest passeren de revue. We starten helemaal bovenin Maliebaan45: in de Sterrenzolder. Daarna dalen we af. Op elke verdieping beleven we iets. We eindigen -uiteraard- beneden bij de bar. In deze blog lees je meer over deze tijd- & ruimtereis.

 

Kennis als bekwaamheid

We zitten dicht bij elkaar op de sterrenzolder. Joseph Kessels en Cora Smit zijn de oprichters van ons bedrijf. Zij hadden een sterk geloof in kennis als bekwaamheid. Joseph Kessels schreef een artikel dat deze titel droeg. Het centrale punt hierin is dat je pas iets hebt aan informatie als je over het vermogen beschikt ermee te handelen. Cees vertelt wat dit uitgangspunt betekende voor het werk bij Kessels & Smit: “Het luidde een tijdperk in waarin wij bij Kessels & Smit ons veel meer zijn gaan richten op het doen van interventies die mensen verleiden tot leren. In plaats van een opleiding maken voor medewerkers merkten we dat het samen met medewerkers een opleiding (voor henzelf!) ontwerpen veel meer leereffect heeft”.

 

Paul Keursten nodigt ons uit eens na te denken over de gevolgen van dit uitgangspunt: Als je kennis als bekwaamheid ziet, wat kun je dan allemaal niét meer doen? Wat levert dat voor problemen op? We voeren een levendig gesprek. Kennis als bekwaamheid zien, betekent het einde van leraren die kennis overdragen. Het roept de vraag op wanneer je dan weet of iemand ‘startbekwaam’ is. En, als trainingen niet meer zaligmakend zijn, ontstaat voor afdelingen HR de noodzaak opnieuw na te denken over de besteding van opleidingsgeld - dat misschien beter ‘leerbudget’ zou kunnen heten. Ik realiseer me door dit gesprek dat als je consequent uitgaat van kennis als bekwaamheid, er nog veel werk te verzetten is.

 

Denken in driehoeken

We gaan de trap af en komen binnen in Maliezicht waar Marloes de Jong ons opwacht. Wij schuiven aan bij haar aan tafel. Zij is de host tijdens een interactief vraaggesprek waarin Cees aan het woord komt en diverse andere gasten. Cees vertelt hoe het ‘denken in driehoeken’ voor hem een belangrijke ontwikkeling was: “Het gaat er niet alleen om wat mensen leren of hoe ze kunnen leren. Als mensen daadwerkelijk willen doen wat ze belangrijk vinden, dan gaat het erom dat zij hun eigen gedrevenheid kunnen omzetten in actie in samenwerking met anderen”.

 

Waarderende benadering

In Spoorzicht nodigt Saskia Tjepkema ons uit om samen na te denken over een compliment dat je eens kreeg. Om precies te zijn: het eerste compliment dat je je nog voor de geest kunt halen. Van wie kreeg je dat? Wat leerde je dat over jezelf? Een ogenschijnlijk simpele oefening die me meteen het gesprek in trekt. Met mijn ‘duopartner’ wissel ik verhalen uit over ‘toen we klein waren’. Cees vertelt over de waarderende benadering als een aanpak die veel invloed heeft gehad op hoe we ons gezelschap verder hebben ontwikkeld: “Na een periode van kijken wat iemand niet kan en daar leerdoelen voor formuleren (de ‘gap’ -benadering) vormde deze waarderende aanpak de basis voor het werken vanuit talenten”.

 

Werken met aandacht

We vervolgen onze reis in de flexruimte. Aart Goedhart en Barbara van der Steen vertellen over ‘Werken met aandacht’. Dit is een benadering die zij in 2006 meebrachten naar Kessels & Smit, toen zij het gezelschap kwamen versterken. De kern is dat als je mensen (veel) ruimte en aandacht geeft, er diepere motivaties een rol kunnen gaan spelen in wat men werkelijk belangrijk vindt. Als je een bijeenkomst even niet invult met programma’s, lezingen en oefeningen helpt dat ook om routines te doorbreken. Mensen voelen zich snel ongemakkelijk in die vrije ruimte, maar als dat aandacht krijgt kunnen er heel mooie dingen ontstaan.

 

Aart en Barbara nodigen ons uit om een vraag op te schrijven die we hebben over proceskunde. Ik schrijf de vraag op ‘Wat is proceskunde?’. Een collega zet op zijn briefje: ‘Werkt proceskunde ook voor ongeduldige mensen?’. Dan volgt er een wending. Ik verwachtte dat we in de volgende stap antwoord zouden krijgen op onze vragen. Maar we gaan met elkaar in gesprek om samen antwoorden te vinden. Verrassend genoeg lukt dit heel goed. We gaan in kleine groepen in gesprek, leggen bijeen wat we weten. Samen vinden we voorlopige antwoorden op onze vragen. Een mooie ervaring die illustreert hoe ‘werken met aandacht’ werkt.

 

Leren als een beweging en als reis

Een voorbeeld van leren als een beweging is het project van Cees zelf: ‘Plankzaken opgeruimd’, dat hij deed binnen de Politie. Samen met een heleboel collega’s werkten ze aan het opruimen van alle plankzaken op een dag. Het toewerken naar dit resultaat bracht enorm veel energie met zich mee, waardoor mensen zich in elkaars werk gingen verdiepen (goede praktijken) en zo slimme aanpakken van elkaar overnamen.

 

Samen één verhaal maken

We staan inmiddels met twee voeten op de begane grond. In de multiruimte nodigt Pieterjan van Wijngaarden ons uit om samen een verhaal te maken. Net zoals vroeger als één iemand het hoofd van een poppetje tekenen, iemand anders het lijf en iemand anders de voeten. Zo maken we een verhaal. De eerste groep start met de introductie van de hoofdfiguur. Volgende groepen introduceren een ‘opdracht’, zorgen voor ‘uitdagingen’, leggen ‘obstakels’ neer, helpen de hoofdpersoon te overwinnen. En de laatste groep haalt de moraal uit het verhaal. Net als met het samen tekenen van een poppetje, zijn we verbaasd over hoe mooi en kloppend ons verhaal is.

 

Bedankt Cees!

In nog geen twee uur tijd maken we deze reis. We luisteren naar onze gidsen en maken van alles mee. Dankjewel Cees, ook voor alles wat je hebt gebracht aan ons gezelschap. We wensen je veel geluk op het vervolg van je reis.

 

 

Cees zal zich vanaf nu volledig richten op zijn werk bij de PolitieAcademie. "Na een periode waarin ik veel groepen en MD projecten heb begeleid ben ik me steeds meer op (actie) onderzoek gaan richten en het meewerken en denken aan organisatieontwikkeling. De rol die ik daarin als professional kies is er een waarin ik meebeweeg met de mensen en processen in de organisatie. Ik kan op die manier met interventies en reflecties veel bijdragen aan het versterken van de eigen kracht van medewerkers om te doen waar ze goed in zijn en de organisatie te maken zoals die voor hen het beste past. Die rol kun je bijna nooit op je nemen als je een project doet als externe adviseur. Ik geniet daarvan en wil daar ook graag de komende jaren mee verder. Dat betekent dat ik dichter tegen, of zoals nu in, de organisatie werk waar ik me aan verbind."