Een pleidooi voor inefficiëntie op het werk

par: Marieke Grondstra

#Inspiratie  

Cette page n'est pas disponible en français Choisissez langues
Néerlandais, Anglais

Onvoorstelbaar hoe hard we zijn gaan werken de afgelopen twee jaar. Bij veel organisaties waar ik (tegenwoordig vaak weer fysiek) rondloop merk ik dat de productie omhoog is gegaan. De efficiëntie van werken lijkt ongekend hoog. Waar werkgevers voor het corona tijdperk soms nog huiverig waren over de productiviteit wanneer medewerkers veel thuis zouden werken - want wie weet zouden ze wel allemaal andere dingen gaan doen - is heden ten dage de angst misschien wel groter of de hoge productiviteit van het thuiswerken wel gehandhaafd kan worden op kantoor.

Zelf heb ik afgelopen twee jaar eindeloze dagen thuis gewerkt: zonder dat iemand het door had een zwangerschap doorlopen (een groeiende buik is namelijk doorgaans niet zichtbaar door een laptop-camera); mijn dochter van destijds 3 jaar oud tijdens de eerste lockdowns tussen het werken door geëntertaind; een zoontje gekregen; en vooral heel veel gewerkt.

Behoefte aan verbinding

De reden dat ik zo hard werkte heeft veel te maken met de behoefte aan verbinding. Werken is een sociaal construct, het sociaal constructivisme is een leertheorie die ervan uitgaat dat mensen zelf betekenis verlenen aan hun omgeving en dat sociale processen hierbij een prominente rol spelen. Kennis wordt door ieder mens op een eigen wijze geconstrueerd, waarbij men sterk wordt beïnvloed door de reacties en opvattingen in de sociale omgeving.

Wanneer die sociale omgeving in sterke mate ontbreekt; omdat de ‘koffieautomaat praat’ verdwijnt, de ‘5 minuutjes voordat de meeting begint’ momenten vervagen, het spontaan even brainstormen aan het bureau niet meer plaatsvindt, het even doorpraten tijdens de lunch er niet bij is, en het samen naar de fiets / auto / bus / trein lopen niet meer aan de orde is, dan verbleekt die betekenisgeving tot een relatief eenzijdig gebeuren. Wanneer alle momenten voor diepgaande verbinding - buiten de vaak inhoudelijke Teams of Zoom meetings – verloren gaan ontstaat er een leemte in kennisontwikkeling, innovatie en zingeving. Terwijl de behoefte aan verbinding door fysieke afzondering alleen maar groter wordt!

Impact van thuiswerken op identiteit, betrokkenheid en cultuur

De twee hoogleraren Eva Knies en Albert Meijer, en Noortje van Amsterdam universitair docent, allen aan de Universiteit van Utrecht onderzochten in oktober 2020 al welke impact het thuiswerken heeft op de identiteit, betrokkenheid en cultuur. Hun belangrijkste conclusies waren dat de waarde van ‘echte’ ontmoetingen niet moet worden onderschat, dat de fysieke ruimte een plek is om verbinding te voelen; en dat het belangrijk is om het welzijn van medewerkers te bewaken – gezondheid is belangrijker dan productiviteit.

Ze doen ook een aantal aanbevelingen, namelijk: benoem de belangrijkste waarden voor je organisatie en bespreek hoe je die concreet vormgeeft; en bedenk samen met je team hoe je efficiënt, inclusief en creatief kunt blijven, en pas je manier van samenwerken daarop aan.

Nieuw tijdperk

Nu we een nieuw tijdperk in gaan van gedeeltelijk thuis en gedeeltelijk op locatie werken heb ik me voorgenomen om deze aanbevelingen heel letterlijk te nemen. Dat doe ik in mijn eigen werkcontext door de collega’s waarmee ik werk te vertellen wat ik nodig heb om verbonden, ondernemend en energiek te zijn en te vragen hoe dat voor hen zit. In mijn geval zijn dat fysieke ontmoetingen; ruimte nemen om na de meeting nog even door te praten; ‘zinloze kopjes koffie’; en af en toe een brainstormsessie over hoe we iets in het project waar we aan werken kunnen aanpakken te organiseren.

Dat kost allemaal tijd natuurlijk. Tijd die ik in het coronatijdperk heel efficiënt gebruikte. Ik ben er van overtuigd dat die verbindende ‘inefficiëntie’ enorm verrijkend is voor mij persoonlijk, maar ook in het grotere geheel. In mijn werk als organisatie-adviseur wil ik dit thema ‘energiek in verbinding zijn met je werk’ vaker in het midden leggen. De mogelijkheid bieden om het gesprek er over aan te gaan. Wellicht is dat gesprek voeren an sich al een interventie die tot verbinding leidt. Ik ga het experiment in ieder geval aan en breng een ode aan de inefficiëntie van het werkende bestaan.

Meer lezen?

• https://www.uu.nl/achtergrond/thuis-werken-organisatiecultuur-identiteit-en-betrokkenheid
• https://www.scheltema.nl/boek?authortitle=marguerite-van-den-berg/werk-is-geen-oplossing--9789463725170#