De kracht van dagelijkse routines en rituelen

par: Joeri Kabalt

Cette page n'est pas disponible en français - Vue en Néerlandais:

Zo’n vijf jaar terug las ik een interview in de Volkskrant met een van mijn lievelingsschrijvers, de Japanse Haruki Murakami. In dit interview ging het naast Murakami’s nieuwe boek ook over de dagindeling van de schrijver; elke dag staat hij voor dag en dauw op en produceert hij een zelfde aantal woorden in een ochtend werken. Na een uitgebreide lunch heeft hij de middag voor zichzelf om wat vrienden te zien, of een ommetje te maken door de stad.

Dit interview is mij zo bijgebleven door het contrast tussen de onconventionele en creatieve boeken van Murakami en de discipline, rust en structuur waarmee deze tot stand zijn gekomen. Misschien omdat ik zelf van nature niet zo gestructureerd ben.. of een meer romantisch beeld had van de schepping van een roman.. en misschien ook wel een beetje jaloers was op het schijnbare gemak waarmee Murakami zijn meesterwerken schrijft..

Sinds een paar maanden ben ik zelf veel aan het experimenteren met mijn dagindeling en lijken mijn dagen inmiddels steeds meer op die van Murakami. Wat maakt een vaste dagindeling en dagelijkse rituelen belangrijk? En wat doen mensen dan zoal op een dag?
 

Een voorbeeld nemen aan grote denkers, schrijvers en componisten

Toen ik een aantal maanden geleden niet goed in mijn energie zat, kreeg ik van allerlei kanten soortgelijke adviezen: ga elke dag minstens een uur wandelen.. ga een paar keer per week hardlopen.. zorg voor extra veel structuur in je leven..

Toevallig las ik in diezelfde periode het boekje ‘Daily Rituals: how artists work’. Hierin staan de dagindelingen van bekende schrijvers, filosofen, kunstenaars en componisten beschreven in de vorm van korte portretten. Een aantal dingen vielen me op bij het lezen hiervan die mij hebben geïnspireerd en die ik ook in mijn eigen leven heb geïntegreerd:

• Structuur: Allereerst valt het op wat voor een strak dagschema deze creatievelingen erop na houden/hielden. Elke dag rond dezelfde tijd opstaan.. elke dag hetzelfde ontbijt.. elke dag dezelfde wandeling maken.. En vooral: elke dag een afgebakende tijd om te werken en te creëren. Sommigen schreven de dagelijkse routines zelfs tot op de minuut uit. Ik moest hierbij denken aan een concept waarover jazzpianist en leiderschapsexpert Frank Barrett schrijft: de zogenaamde ‘minimal structures’. In de jazzmuziek is er volgens Barrett een ‘minimale structuur’ nodig, zoals een toonsoort of akkoordenschema, om maximaal de creativiteit te kunnen katalyseren. Zou je de dagelijkse rituelen kunnen zien als het akkoordenschema waaromheen je het leven improviseert?
• Wandelen: Opvallend veel van de schrijvers, denkers en componisten zijn wandelaars. Ze beginnen de dag met een wandeling of gaan juist in de middag na hun werksessie op pad. Nietschze is beroemd om zijn wandelingen, maar ook Erik Satie en Jane Austen maakten elke dag een wandeling. En veel ideeën en geniale ingevingen ontstonden tijdens het wandelen. Rebecca Solnit schrijft hierover in haar boek ‘Wanderlust’ over de geschiedenis van het wandelen: ‘While walking, the body and the mind work together, so that thinking becomes almost a physical, rhythmic act (…) The rhythm of walking generates a kind of rhythm of thinking, and the passage through a landscape echoes or stimulates the passage through a series of thoughts.’
• Werken in de ochtend: De afgebakende ‘werktijd’ valt opvallend vaak in de ochtend. Niet alleen staan mensen vroeg op, ze houden ook vroeger op met werken en maken kortere werkdagen dan wij nu normaal zouden vinden. Na een ochtend van vier of vijf uur geconcentreerd werken houden de meeste schrijvers en componisten het voor gezien. De uren die bijvoorbeeld wandelend worden doorgebracht komen daar nog bij. Zelf kan ik heel geconcentreerd schrijven en lezen, maar ben ik na ongeveer vier uur werken een stuk minder effectief. Op de dagen dat ik aan mijn promotieonderzoek werk, houd ik me tegenwoordig ook strak aan deze vier uur.

Je ochtendritueel maakt het verschil

Je kunt je afvragen wat de rituelen en dagindelingen van al deze beroemdheden te maken hebben met je eigen leven, in de tijd waarin we ons nu bevinden. Via mijn collega Pieterjan van Wijngaarden kwam ik erachter dat er ook nu een hele beweging bestaat van mensen die bewust bezig zijn met hun dagindeling. Bekende business en self-help guru’s als Pat Flynn en Tim Ferris zweren zelfs bij hun ochtendritueel. Zij zeggen dat dit hen niet alleen gelukkiger maakt, maar ook zorgt voor meer productiviteit en zakelijk succes in de vorm van hogere inkomsten.

Hal Elrod schreef een boek over de ‘Miracle Morning’ met de subtitel: ‘the not so obvious secret guaranteed to transform your life before 8am’. Het idee hierachter is dat als je de dag voor jezelf begint en in de ochtend een aantal activiteiten doet die helpen om tot jezelf te komen, te focussen en een intentie voor de dag te formuleren, je daarmee je dag verandert. En feitelijk daarmee je leven verandert.

Het klinkt behoorlijk Amerikaans, maar ik merk na drie weken Miracle Morning dat het echt een bijzonder effect heeft op mijn energie voor de hele dag. In mijn eerste week Miracle Morning zat ik tijdens een tweedaagse met een groep enthousiast te vertellen over mijn ‘ochtend experiment’, waarop een van de deelnemers vroeg: “Mag ik morgenochtend meedoen?” Uiteindelijk hebben we met z’n drieën om half 7 afgesproken om vervolgens te mediteren, in ons dagboek een aantal vragen te beantwoorden over de intentie voor de dag, een wandeling te maken door de weilanden met de opkomende zon en nog wat vakliteratuur te lezen. Om 8 uur zat ik gedoucht en al bij het ontbijt en had ik er al een hele ochtend op zitten. En begon ik vol energie aan de dag.
 

Wat heeft dit te maken met ons werk?

Het ontwerpen en experimenteren met mijn eigen dagindeling heeft mij de afgelopen maanden erg geholpen. Het helpt mij onder andere om met mijn energiebalans om te gaan en meer gedaan te krijgen in kortere tijd. En dus ook veel tijd over te houden voor andere dingen die ik belangrijk vind naast mijn werk. Maar wat heeft dit nu met mijn werk in organisaties te maken rondom leren, veranderen en ontwikkelen?

Als je ervan uit gaat dat je ochtendritueel bepaalt hoe succesvol en energiek je overdag bent, misschien wel een heleboel. Toch is het nu niet zo gebruikelijk om in een werkcontext, ook al is het er een die gaat over persoonlijke ontwikkeling, gelijk naar iemands ochtendritueel te vragen. Ik kan me voorstellen dat dit de komende tijd gaat veranderen. En dat het misschien wel steeds meer gaat over wie jij bent als mens, in de organisatie én in de rest van je leven. Net zoals ik als adviseur of coach ook mijn eigen ochtendritueel deel met mensen en dit mogelijk als inspiratie kan dienen.
 

Meer lezen?

• Als je benieuwd bent naar de dagindeling en het leven van Haruki Murakami of van hardlopen houdt raad ik je aan om zijn boek ‘What I talk about when I think about running’ te lezen.
• Het boekje over de dagelijkse routines van filosofen, kunstenaars, schrijvers en componisten heet ‘Daily rituals: how artists work’ en is geschreven door Mason Currey.
• Als je meer wilt weten over de lessen van jazz voor leiderschap in organisaties kun je Frank Barrett’s boek ‘Yes to the mess: surprising leadership lessons from jazz’ lezen.
• Het boek van Rebecca Solnit over wandelen heet ‘Wanderlust: a history of walking’.
• Hal Elrod heeft een heel praktisch boekje geschreven over de Miracle Morning getiteld: ‘The Miracle Morning: The not-so-obvious secret guaranteed to transform your life’.