Cette page n'est pas disponible en français
Choisissez langues
Néerlandais,
Anglais
Afgelopen maart heb ik op uitnodiging van Nancy Dixon meegewerkt aan een 'Deep Dive' in Washington over kennismanagement, speciaal voor internationale gezondheidsorganisaties. Een inspirerende workshop, met bijzondere mensen! In deze blog deel ik graag enkele van de inzichten die ik daar ook heb ingebracht. Over het belang van verhalen, spel, creativiteit en verbeelden. De blog is een ingekorte, vertaalde versie van een paper dat hier ook als pdf te downloaden is.
Twee stellingen, aan de hand van een verhaal
Nancy vroeg me of ik een verhaal wilde delen over mijn ervaringen met kennismanagement. Op die manier hadden we direct een goede invalshoek voor mijn presentatie – het belang van een verhaal. Het simpele woord ‘verhaal’ gaat over ‘rijke betekenis’. Een verhaal nodigt uit tot een heel andere vorm van communiceren en kennisdelen dan bijvoorbeeld een rapport of PowerPoint. En dat is heel belangrijk als het gaat om kennis delen. Twee stellingen daarover.
1. We ervaren kennis op verschillende manieren
De eerste stelling is dat het belangrijk is om te werken met de verschillende ‘ways of knowing’ die we hebben (Reason & Torbert beschrijven dit mooi):
- Ervarings-weten – de manieren waarop we de wereld waarnemen en beleven (‘ik weet hoe wijn smaakt’)
- Propositie-weten – de concepten, theorieen en abstracties die we kennen (ik weet bijvoorbeeld hoe er alcohol in wijn komt, tijdens het bereidingsproces)
- Praktisch weten– ‘hands on’ leren, door te delen en te oefenen (‘ik weet hoe ik druiven moet plukken’)
- Presentational-weten – een ervarings-gebaseerde manier van begrijpen, die ontstaat als je concepten toepast, door ervaring (bijvoorbeeld als ik de kunst leer van het maken van een heerlijke, bijzondere wijn)
Omdat menselijke kennis zoveel gezichten kent is het meteen duidelijk dat het managen van kennis een veel breder gebied bestrijkt dan simpelweg het ‘overdragen’ van propositie-kennis door middel van presentaties of boeken.
2. Het verleden loslaten om de toekomst samen te maken
Mijn tweede uitgangspunt luidt dat we beter moeten worden in het loslaten van vaste aannames en meningen. Alleen dan kunnen we een nieuwe toekomst en creatieve oplossingen ontwikkelen. Anders herhalen we gewoon het verleden. Misschien komt het er wel vooral op aan dat we durven ‘spelen’ en echt ontdekken. Met alle lef en onvoorwaardelijkheid waarmee kinderen dat doen.
Drie creatieve perspectieven op kennismanagement
Vanuit die twee vertrekpunten zijn er drie creatieve perspectieven relevant als het gaat om kennismanagement – fantasie, verbeelden and spelen. Kunstenaars gebruiken alledrie om ‘iets nieuws’ te maken. Wij kunnen dat ook. In het paper vertel ik er meer over, maar hier een korte introductie.
1. Fantasie
Veel sterke kunstwerken komen vanuit een brandende vraag of verlangen van de kunstenaar, gevolgd door een zoektocht naar hoe hij die wens in een kunstwerk tot uiting kan laten komen. Hij gaat actief op zoek naar inspiratiebronnen en kijkt waar mogelijk de kunst af, bouwt voort op wat hij ziet, om zijn eigen beeld tot leven te laten komen.
Belangrijke vragen in dit verband:
- Hoe help jij mensen in je organisatie om ‘brandende vragen’ te formuleren?
- Hoe help je mensen om inspiratie te vinden?
2. Verbeelden
Veel van wat we weten kan beter in een beeld verpakt, dan in woorden. ‘A picture says a thousand words’ is een cliché, maar waar. Om kennisdelen te ondersteunen is het belangrijk dat we kunnen verbeelden. Dat wil zeggen: de boodschap in een beeld verpakken en dan een geschikt medium zoeken om dat beeld te delen.
Belangrijke vragen in dit verband:
- Wat zijn krachtige beelden bij jouw boodschap?
- Welke manieren gebruik je om die beelden te delen, op een zodanige manier dat mensen zich uitgenodigd en uitgedaagd voelen?
3. Spel
Spelen is een heel belangrijke manier om ruimte te maken voor nieuwe kennis. Het ontdekkende, zoekende, niet-lineaire karakter van spel is belangrijk. Veel grote ontdekkingen zijn al spelenderwijs, bij toeval, ontstaan. Hoe creeren we ruimte om te spelen in onze organisaties?
Belangrijke vragen in dit verband:
- Welke context maak jij voor mensen om te ‘spelen’? En te verbinden?
Enkele afsluitende gedachten
Gedurende de hele sessie kwamen een aantal mooie vragen en inzichten op. De belangrijkste:
Van ‘wat en hoe’ naar ‘waarom’
We bemerkten tijdens de workshop een neiging om op te schuiven van het delen van informatie over het ‘wat en hoe’ naar het ‘waarom’, om het leerproces meer betekenisvol te maken. Een aantal van mijn collega’s hebben werk op dat gebied gedaan in de hoek van kwaliteit, gezondheid en veiligheid. En daar werd ook duidelijk dat het ‘waarom’ verkennen, op een persoonlijk niveau, veel impact heeft op het leerproces. Wanneer we een dokter of verpleegkundige vragen waarom ze ervoor kiezen hun handen te wassen – of niet - verschuiven we van ‘instrueren’ naar een ander niveau van dialoog en kennisdelen. Er ontstaat ruimte voor reflectie en eigenaarschap. Dat kan essentieel zijn.
Kennis vanuit een waarderend perspectief
Een tweede aspect dat aande orde kwam, was de waarderende benadering: de focus op datgene wat er al is, op kwaliteiten en op datgene wat bereikt kan worden. Appreciative Inquiry, Positive Organizational Scholarship: heel krachtig als het gaat om leren en kennisdelen. Een mooie invalshoek die veel toevoegt.
Focus op samenwerking
Aan het eind vroeg ik de groep nog om te kijken naar wat ze zouden willen ‘loslaten’. Hoeveel controle wil je nog uitoefenen in een ‘open source’ tijdperk? Wat zegt dat over onze rol als kennismanagers? Moeten we eigenlijk wel managen, of faciliteren? En maken we zelf kennis, of cultiveren we het leerklimaat? Belangrijke vragen.
Een quote tot slot
“There is no scientific evidence that seriousness leads to greater growth, maturity, or insight into the human condition than playfulness.” - John Paul Lederach, 2005
NB
- Het Health Care Improvement project krijgt sponsoring van USAID, gecoordineerd door University Research Company en er is een breed consortium aan internationale gezondheidsorganisaties bij berokken. Het was een eer en een genoegen om deze geweldige groep mensen te werken rond een thema dat letterlijk een zaak van leven of dood is.
- Het paper (in het Engels) bevat een uitgebreidere tekst en literatuurreferenties