Cette page n'est pas disponible en français
Choisissez langues
Néerlandais,
Anglais
Een groot deel van de kennis van organisaties is opgeslagen in de hoofden en ‘tussen de neuzen’ van de medewerkers. Als we die willen benutten als strategische hulpbron is het belangrijk om te weten wat mensen motiveert om bestaande kennis te delen of nieuwe kennis te ontwikkelen en wat hen verhindert dit te doen. Wanneer organisaties snappen wat kennisuitwisseling tussen werknemers beinvloedt, kunnen we kennisproductiviteit stimuleren, en daarmee de productiviteit en het innoverend vermogen van de organisatie als geheel. Social media veranderen de manier waarop we werken, en vooral: waarop we kennis delen. Maar dat gaat niet heel snel.
Social Media en kennisproductiviteit
Social media-gebruik triggert manieren van samenwerken met een heel nieuwe cultuur van leren en kennisdelen. De ontwikkeling gaat snel - er zijn ontelbaar veel applicaties voor het delen, vergelijken en uitwisselen van informatie, meningen, roddels, foto's en video's. Steeds meer mensen gebruiken sociale, interactieve en collaboratieve (web)applicaties. Medewerkers gebruiken social media tools als MSN, wiki, blogs, twitter... dagelijks in hun vrije tijd. Vooral de jongere generatie is opgegroeid met Internet, en ziet het als vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven. Dat geeft een bepaalde druk om ook binnen bedrijven met deze tools te starten.
Onderzoeksbureau Gartner stelt bijvoorbeeld dat social media van essentieel belang aan het worden zijn voor bedrijven. Organisaties zijn niet langer gesloten en hiërarchische bolwerken met individuele werkplekken en strakke werknemer-werkgever relaties. Organisaties worden steeds meer gezien en bestuurd als zelf-organiserende, interactieve en collaboratieve netwerken. Social media kunnen worden ingezet om in een organisatie een bepaalde manier van werken te ontwikkelen als het gaat samenwerking, openheid, shared decision making, omgaan met macht en het delen van kennis. Ze bieden een kans om gerichte interventies te ontwikkelen die de samenwerkingscultuur en kennisproductiviteit positief beinvloeden. Als we ze tenminste gebruiken op een passende manier.
Digital Immigrants en Digital Natives
Naast de vele mogelijkheden, komt een organisatie die meer gebruik wil maken van social media voor onderlinge kennisdeling ook veel uitdagingen tegen. Hoe krijg je bijvoorbeeld alle medewerkers zover dat ze een bepaalde tool, die jij als organisatie uitkiest, gaan gebruiken? Ook al hebben ze verschillende voorkeuren, ervaringen en misschien zelfs vooroordelen? Volgens Tapscott en Williams (2008) is zeker voor de ‘digital immigrants’ het omschakelen naar social media gebruik op het werk heel impactvol. Het gaat om meer dan het leren van een bepaalde techniek, wat het vraagt is een verschuiving van oude vertrouwde manier van werken naar nieuwere, meer open en collaboratieve werkmethoden. ‘Digital natives’ zijn al gewend aan het benutten van social media tools en voelen zich meer op hun gemak met de geschreven en ongeschreven regels die daar gelden, en de wijze van samenwerken die erbij hoort. Zij vormen dan ook de groep die een sterke invloed zal hebben op het doorbreken van de nieuwe open, interactieve en collaboratieve manier van werken.
Persoonlijke en organisatieverandering
Ik denk dat het belangrijk is dat individuele kenniswerkers overtuigingen en competenties ontwikkelen die nodig zijn om de kracht van sociale media ten volle te gebruiken voor hun leren en voor een kennisproductieve manier van werken. Er is daarnaast ook een verschuiving nodig in de manier waarop we onze organisaties vormgeven. In januari 2011 waren meer dan 1,9 miljard mensen online. Het grootste deel van hen is actief op online sociale netwerken, waar ze communiceren, spelen, zaken doen, inhoud uitwisselt, enzovoort. Ze doen dit geheel uit eigen beweging, zonder dat er een interventie aan te pas komt. Zo vanzelfsprekend is het in bedrijven nog niet.
Het is niet zo gek dat een heleboel mensen en organisaties moeten wennen aan deze overgang. Het industriele tijdperk heeft ongeveer 250 jaar geduurd. Onze samenleving, organisaties, scholen en economie zijn volledig ingericht naar die realiteit.
De overgang naar organisaties 2.0 en kenniswerkers 2.0 is dan ook geen simpele stap. Daarvoor hebben we nog heel wat muren te slechten, die in de afgelopen 100 jaar tussen afdelingen en organisaties zijn opgebouwd. Maar door daaraan te werken, langzaam maar zeker, ontstaat spanning op de krachtige en gevestigde concepten van het industriële tijdperk: beheersbaarheid en hiërarchische structuren, vaste functies en workflow-, controle-, procedures. Deze concepten werken steeds minder in een samenleving waarin flexibiliteit, globalisering, diversiteit, netwerk, kennis en uitwisselen, passie, autonomie en authenticiteit van toenemend belang zijn. Dus ze veranderen. We zijn onderweg.
Lees meer over social media en kennisproductiviteit op mijn blog.