Uit de veranderpraktijk: een brede blik op je vraagstuk met AQAL

By: Ton ten Broeke

#Inspiration   #Blogreeks 'Uit de veranderpraktijk'  

This page is not available in English - View in Dutch:

In mijn werk als veranderadviseur kom ik vaak in aanraking met een vraagstuk dat je kunt typeren als een cultuurkwestie: de teams/afdelingen werken teveel als eilandjes, mensen spreken elkaar onvoldoende aan, er is een wens om meer ondernemend te worden…. Andere keren word ik gevraagd voor een verandertraject met de focus op gedrag: het ontwikkelen van verbindend leiderschap, of opgavegericht werken.

Elke keer als we verder gaan verkennen blijkt dat het nooit ‘alleen maar’ cultuur of gedrag is. Het helpt daarom bij de diagnose om een brede blik te pakken, even afstand te nemen en vanuit verschillende dimensies te kijken naar de verandervraag. De bril die mij daarbij helpt is het AQAL (All Quadrants All Levels) model van Ken Wilber. Een klassieker.

AQAL model

In dit model beschrijft Wilber vier facetten van een organisatie: gedrag, cultuur, intentie en systemen. Er zijn zichtbare elementen (systemen en gedrag) en onzichtbare - onder de waterlinie (cultuur en intentie). En sommige elementen zijn collectief, andere individueel.

De gedachte achter deze ‘integrale kaart’ is: elke interventie die slechts één van de vier elementaire facetten integreert is incompleet, aspectmatig en eenzijdig. Of (positief geformuleerd): elke ambitie of doelstelling valt uiteen in vier aspecten: persoonlijke ontwikkeling en leiderschap (individueel/innerlijk), competenties en gedrag (individueel/uiterlijk), cultuur en communicatie (collectief/innerlijk) en systemen en processen (collectief/uiterlijk). Om wezenlijke verandering te bewerkstelligen, dienen al deze aspecten van organisatie- en teamontwikkeling te worden verweven tot een integrale aanpak.

Samenhang

Door op deze manier te kijken naar de vraagstukken waar ik mee bezig ben, krijg ik de samenhang tussen alle acties, projecten en interventies in kaart. En kan ik zien wat er nog meer nodig is… Zo begeleid ik nu een team bij een samenwerkingsvraag. Maar nu is al duidelijk dat er meer nodig is dan interventies op het gedrag en de onderlinge verbinding van de teamleden. Ook in de systeemkant zijn in deze organisatie dingen op te lossen, wil dit team daadwerkelijk stappen kunnen zetten.

Niet alleen voor mij als adviseur, ook voor de klant kan het helpend zijn om gezamenlijk de integraliteit van een vraagstuk te onderzoeken. In al zijn eenvoud is het AQAL model daarbij een handige gesprekstool.

Dit blogje is deel van een reeks ‘Uit de Veranderpraktijk’. Hierin delen Ton ten Broeke en Marcel Kuhlmann enkele verandermodellen die zij veel benutten in hun praktijk als adviseur. Ton en Marcel verzorgen de leergang Veranderpraktijk waarin deze en andere modellen een plek hebben. Als deelnemer leer je diverse theorieën en tools kennen en toepassen om je eigen verandervraagstuk op te pakken. Zo ontwikkel je je ambacht als veranderaar.