Samen met zijn collega's Peter Beschuyt en Maaike Verstraete voerde Luk De Wulf talentgesprekken met gedetineerden. De 10 gesprekken die hij had, waren erg ingrijpend voor hem: confronterend, pakkend, triest en soms ook grappig.
"Voor de gesprekken vroeg ik me af: zal ik er wel in slagen als talentcoach, om evenveel talenten op tafel te krijgen als in andere gesprekken? Al snel bleek dit geen probleem te zijn. Moeiteloos kwam telkens het ene talent na het andere naar boven. Soms op basis van ervaringen voor opsluiting. Soms op basis van situaties in de gevangenis. De talent-samenvattingen die ik voor hen schreef, hadden net zo goed de samenvatting kunnen zijn die ik maak voor CEO's, managers, medewerkers, leraren, politici… Eénmaal had ik zelfs het gevoel dat iemand die voor mij zat net zo goed de CEO had kunnen zijn van een grote onderneming als die persoon de goeie keuzes had gemaakt in het leven. Ogen die door mij keken. Vol zelfvertrouwen spreken. Je uitdagen en testen. Om dan te voelen dat je als gesprekspartner stevig op je stoel zit. En dat zet dan de deur open voor een vertrouwelijk gesprek."
Het is niet omdat je vol zit met talent dat je dat zult laten zien en er iets mee gaat doen.
"Het is niet omdat je talenten hebt, dat je er iets mee gaat doen in je leven. Een uitgangspunt van 'Ik kies voor mijn talent', is dat je talent pas zichtbaar wordt, als je een omgeving vindt die past bij je talent. En dat je gedrag ontwikkelt bij je talent. En dat er alleen maar talent is als dat door anderen wordt gezien."
"De verhalen in de gevangenis zijn schrijnend. Over de jeugd, over verwaarlozing, over het gebrek aan een warme relatie met de ouders. Omgevingen die het bijzonder moeilijk maken om je talent ten goede in te zetten. Jongeren die zich niet gezien voelen, niet door de ouders, niet door de school en de leraren, niet door de maatschappij. Wel door de vrienden. Daar vinden ze waardering en erkening. En dus zoeken ze samen met hen contexten op waar ze aan de slag gaan met hun talent. Een ramkraak bijvoorbeeld."
"Evengoed gaat het om gedetineerden waarbij je veel relationeel talent voelt. Attent, empathisch, betrokken. Maar meegesleept in relationele conflicten. Mishandeling. Om dan vanuit overlevingsdrang stomme dingen te doen. Met zware gevolgen. En toch voel je dat die talenten daar nog altijd zitten. En dat ze misschien een tweede kans verdienen."
Sommige talenten maken het je niet gemakkelijk achter tralies.
"Een talent gaat over elke activiteit in je leven dat moeiteloos gaat en dat voldoening op levert. Sommige van die talenten maken het je gemakkelijk achter de tralies. Sommigen maken het erg moeilijk.
Voorbeelden uit de gesprekken: "De 'bezige bij' wil altijd zinvol en nuttig bezig zijn. Als je niet nuttig of zinvol bezig bent, dan loop je tegen de muren op. Tijd alleen doorbrengen in de cel: 'Je hoofd zit constant vol gedachten, die je niet kunt stilzetten, alleen als ik kan bezig zijn, verdwijnen die gedachten naar de achtergrond'."
"De 'momentgenieter' kan helemaal opgaan in een activiteit, kan het hoofd afzetten en heeft meer dan anderen het gevoel dat de tijd vliegt, dat geeft zijn voordelen. 'De dagen gaan hier soms snel voorbij, ik neem de dingen zoals ze komen en zijn'."
"De 'sfeervoeler' voelt alles aan. Voelt aan als iemand zich niet goed voelt. En wil daar iets aan doen. Ook als dat niet slim is. Omdat je er niets aan kan doen. En werkt zich zo in de problemen: 'Ik wou alleen maar helpen en sprak erover met cipiers, als een gevolg daarvan word ik nu gepest door bijna iedereen, zelfs voor diegene waarvoor ik het opnam'."
"De 'kansengever' vindt dat iedereen evenveel kansen moet krijgen. Dat afspraken duidelijk moeten zijn. Komt op voor onrecht en onrechtvaardigheid: 'Als ik bij de wandeling iemand zie die in een hoek wordt geduwd of wordt gepest, dan ga ik er onmiddellijk naartoe en zeg ik dat het gedaan moet zijn"
"De 'grenzenverlegger', wil altijd zijn grenzen verleggen, het beter doen dan de vorige keer en gebruikt daarbij cijfers en gegevens als toetsteen: 'Het leukste uur op de dag is de fitness, ik hou al mijn prestaties nauwgezet bij, wil het steeds beter doen dan de vorige keer. Dan vliegt de tijd'."
Gedetineerden maken een ontwikkeling door achter de tralies
"Het was opvallend om vast te stellen dat gedetineerden die soms al vijf, tien of langer in de gevangenis verblijven zich persoonlijk gaan ontwikkelen. In meer dan de helft van de gesprekken bleek dat de gedetineerden meer zelfrespect hadden gekregen. Als iedereen in hele wereld kwaad over je spreekt. Als mensen je slecht vinden. Als mensen je voortdurend behandelen alsof je gevaarlijk bent. Als maw niemand nog respect heeft voor wie je eigenlijk bent. Dan is het een manier van overleven om zelfrespect te ontwikkelen: 'Mensen mogen denken van mij wat ze willen, maar hier heb ik geleerd te vertrouwen op mezelf. Ik weet wie ik ben en wat ik waard ben, zo ben ik sterker geworden'."
Gedetineerden hebben ook relationeel talent.
Bij de meerderheid van de gesprekken kwamen relationele talenten naar boven. Bij enkele gesprekken waren die zelfs opvallend aanwezig. "Warmte, luisterbereidheid, gevoeligheid, attent reageren, … bij enkele gedetineerden zijn dit talenten waarmee ze een tweede kans zullen kunnen waarmaken. Bij enkelen was het ook confronterend dat ze die talenten helemaal laten zien bij die mensen die echt nabij staan. Vrienden, familie, kinderen, makkers. De rest van de wereld beschouwen ze als een koud object, die ze ook schade aanbrengen. Een wereld waar ze vroeger nooit de erkenning en waardering van hebben gekregen. Zo zijn ze gevaarlijk geworden."
Een uur dat een verschil maakt.
De reacties van de gedetineerden na de gesprekken en de brieven die ik kreeg, waren erg pakkend en ontroerend. Mensen geven aan hoe grensverleggend de gesprekken waren. Dat iemand niet geïnteresseerd is in hun feiten en enkel aandacht heeft voor wie ze zijn, en wat ze kunnen. Terug een gevoel van zelfwaarde en respect kunnen ontlenen aan iemand anders. Dat lukte in elk van de tien gesprekken. Het zou een ervaring moeten zijn voor elke gedetineerde die daar open voor staat. Gedetineerden zijn zo anders als veiligheid voelen. Als ze maskers en harnassen kunnen laten vallen. Bij mij. Maar ook en nog veel meer bij de vertrouwenspersonen en begeleiders die hen elke dag bezoeken. VZW Touché, De Rode Antraciet, de VDAB, …. Elk uur dat ze doorbrengen met een gedetineerde overtreft de kwaliteit en het potentieel van de vele andere honderden uren die ze in een gevangenis doorbrengen.
Bron: http://www.bzngevangenenactie.be/nl-BE/portretten/luk-dewulf-talentencoach