Deze brief verscheen op 12 oktober in De morgen als reactie op de brief van Erika van Tielen "Beste baas, doe iets aan de heersende burn-outboom" die op 10 oktober in De Morgen verscheen.
""
Beste Erika,
Vooreerst zou ik je willen feliciteren met je brief in de krant (DM 10/10). Voor de moed die je hebt om voor een onderwerp waar nog veel taboes rond heersen de pen ter hand te nemen.
Ik vind je verhaal erg herkenbaar. Ik schreef samen met Guido Vangronsveld het boek 'Help mijn batterijen lopen leeg'. Niet alleen omdat ik daar boeken over had gelezen. Maar nog veel meer omdat we allebei in onze loopbaan onszelf ook een paar keer zijn tegengekomen, elk in onze eigen organisatie. Op een manier dat wij net zoals jij op de rand van een burn-out belandden. Maar op de één of andere manier slaagden we erin om zo met elkaar in gesprek te gaan over het thema dat we er telkens sterker uit kwamen.
Stilaan begonnen we te begrijpen hoe de dynamiek werkt waardoor mensen energie verliezen en in een burn-out terechtkomen. En toen bleek in de begeleiding van mensen dat die dynamiek bovendien nog eens heel herkenbaar was. Dat hebben we neergeschreven.
Zelfrealisatie
Mensen die een risico lopen op energieverlies en een burn-out zijn over het algemeen toppers. Mensen met een hele hoge motivatie. Die het werk zien als belangrijkste bron voor zelfrealisatie. Dat maakt hen kwetsbaar. Vooral als ze zich niet gezien, erkend en gewaardeerd voelen in wie ze zijn en wat ze doen. Want dan gaan ze zich nog harder inzetten. Of ze gaan ertegen vechten. En dat gevecht kost veel energie.
Je bent iemand die overloopt van talent. En talent is de basis van mijn manier van kijken. Een talent gaat over alles wat moeiteloos gaat en dat voldoening geeft. Wat maakt dat de tijd vliegt. Als je veel doet waar je goed in bent, dan laden je batterijen op. Als je veel doet waar je niet goed in bent, dan lopen je batterijen leeg. En dan vragen veel mensen zich af: hoe kan dat toch, dat iemand die zoveel talent heeft het toch zo lastig kan krijgen? Het is een grote paradox.
Maar jij en ik weten perfect hoe dat gaat. Het energieverlies dat kan leiden tot een burn-out is geen individueel probleem. Het is een relationeel probleem. Het ontstaat bijna altijd in relatie met anderen. En in het systeem waar je in functioneert. En laat nu net de mediawereld daarin geen gemakkelijke wereld zijn.
Ik heb de afgelopen jaren gesprekken gevoerd met veel mensen in de media en op redacties van de geschreven pers. Als ik dat vergelijk met de cultuur van andere organisaties, dan valt het op dat het een harde wereld is. Een wereld waarin je als individu sterk moet zijn. Waar te veel klagen al snel leidt tot de opmerking dat je het niet aankunt. Het is een kleine wereld waarin velen het willen maken. En waar maar een kleine groep mensen uitverkoren is en blijft. En dan moet je sterk zijn. Maar zo werkt het niet. Mensen geven het beste van zichzelf bij die mensen waardoor ze zich gezien, erkend en gewaardeerd voelen. Talent is relationeel. Een burn-out ook.
Piekeren
Ik heb de afgelopen jaren tientallen mensen begeleid met of op de rand van een burn-out. Schitterende mensen met ongelofelijk veel talent. Vaak waren het mensen die over hun grenzen gingen door een teveel van hun talent: altijd en onverdroten doorwerken, dingen quasi-perfect willen doen, en altijd weer ja zeggen. Totdat het lichaam stop zegt en ze instorten.
Maar nog vaker, Erika, gaat het over mensen die vast komen te zitten in een aantal werkrelaties. Die voelen dat er iemand is in de werkomgeving die hen niet de kansen of de ruimte geeft die ze nodig hebben. En steevast als je erover begint, of het probeert bespreekbaar te maken, draait het slecht uit. Waardoor je begint te piekeren. Soms zo piekeren dat je het niet meer kunt loslaten.
Want als die andere zijn mening niet bijstelt of verandert, dan kun jij niet verder. En dus neem je die persoon telkens mee naar huis. Die ene mens op de wereld aan wie je het liefst niet zou denken, gaat iedere avond mee met jou naar huis, kruipt mee in bed, onder de douche en gaat mee op citytrip naar Rome. En het is dat piekeren dat mensen uitput.
Tot op heden denken veel mensen dat waar jij over schrijft een probleem is dat mensen zelf moeten oplossen. Mensen voelen zich er bovendien erg schuldig over. Ik ben het daar niet mee eens. Het is een relationeel probleem. Van medewerkers en van de organisatie.
In je brief lijkt het soms dat het alleen de schuld is van de bazen, die alleen uit zijn op winst en succes. Zo zie ik dat niet. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid. En dus - en dat schrijf je ook - moeten we leren om er op een andere manier met elkaar over te praten. Niet zoekend naar een dader en een slachtoffer. Maar onderzoeken hoe mensen elkaar beïnvloeden: "Wat doe jij en zeg jij waardoor ik me niet gezien voel. En wat doe ik waardoor jij gestopt bent mij feedback te geven?"
""