Bepalen van impact op werkresultaten

Bepalen van impact op werkresultaten. Van geslaagde dag naar impactvolle leerinterventie.

Hoofstuk 22 uit: Mensenorganisaties: 24 evoluties onder de loep, door Janneke Schenning, Robert-Jan Simons, Tijs Besieux e.a. Uitgeverij Thema. ISBN: 9789462720701

Het valt mij op dat wij, leer- en opleidingskundigen, niet gemakkelijk uitspraken doen over de doorwerking van leerinterventies die wij organiseren. Enige tijd terug begeleidde ik een bijeenkomst waarin HRD-adviseurs, werkzaam in verschillende contexten, bijeenkwamen om te leren over impactevaluatie. Ik vroeg hun om een interventie te noemen die zij onlangs realiseerden en waar zij trots op zijn. Elk van hen noemde een training, traject of programma en beschreef enthousiast wat het de moeite waard maakte. Toen ik hun vervolgens vroeg een cijfer te geven voor de impact van deze interventie, bleek dat lastiger. Ze antwoordden: ‘Dat kan ik moeilijk zeggen want ik was er niet bij naderhand, toen de mensen het in praktijk moesten brengen.’ En: ‘Een cijfer voor de impact kan ik onmogelijk geven. Ik wil wel een 9 geven voor de kwaliteit van de interventie zelf. Het was een geslaagde tweedaagse.’ Zelf vind ik het ook niet gemakkelijk om iets te zeggen over een doorwerking waar je zelf niet bij was. Het gaat ons kortom niet gemakkelijk af om een uitspraak te doen over de impact van interventies die wij ontwerpen of begeleiden. Dat vind ik buitengewoon interessant. We zeggen graag dat leren moet bijdragen aan de prestaties op het werk. Maar in praktijk is het nog knap lastig om hier werkelijk iets over te weten.

De afgelopen jaren ben ik daarom gaan experimenteren met verschillende methodes voor het bepalen van impact van leerinterventies. Ik nodigde studenten (in de vakgebieden onderwijskunde, psychologie en bedrijfskunde) uit om met mij op te trekken in dit onderzoek. We hebben in de loop van twee jaar een levendig leernetwerk opgebouwd. Ieder houdt zich bezig met een impactonderzoek in de praktijk. Om de week werken we een middag aan de vragen die ieder tegenkomt in het onderzoek. Dit zijn professionaliseringsbijeenkomsten waar we nieuwe aanpakken en ideeën voor impactonderzoek bedenken, methodologische problemen oplossen, feedback geven op elkaars producten en plezier maken. In eerste instantie begon dit leernetwerk met mijn eigen fascinatie voor impactonderzoek. Nu ik er langer mee bezig ben, kom ik erachter dat er ook anderen zijn voor wie impactonderzoek een actueel thema is. Zo is het gezelschap aan tafel bij de leernetwerkbijeenkomsten flink uitgebreid omdat steeds meer organisaties op zoek zijn naar methodes om te bepalen wat nu de impact is in het werk van interventies die zij doen of aanbieden. Daarnaast kom ik het woord ‘impact’ veel vaker tegen in offerteaanvragen dan tien jaar geleden. En ten slotte zie ik dat er recente publicaties zijn in het Nederlands over het bepalen van impact (zie bijvoorbeeld Obdeijn & Lubberts, 2014).

Toch is het concept van evaluatie allerminst nieuw en maak ik in het onderzoek veel gebruik van oudere bronnen. Bijvoorbeeld de klassieker van Kirkpatrick en Kirkpatrick over de vier niveaus van evaluatie uit 1994, en de concrete methode van Brinkerhoff voor het bepalen van impact uit 1994. Deze combinatie van oude inzichten en recente belangstelling beschrijf ik in dit hoofdstuk als een evolutie.(...)