Weet jij wat je niet weet?

By: Mara Spruyt

#Inspiration  

This page is not available in English - View in Dutch:

Als ik de krant opensla staan er tal van onderwerpen die ik reuze interessant vind, maar bar weinig van weet. De opwarming van de aarde. Vluchtelingen crises. Kinderen met ADHD in het onderwijs. Verkeersdoden door een hogere snelheidslimiet. De opmars van IS in Libië. Onderwerpen die zelfverzekerd worden toegelicht en uitgelegd door columnisten, journalisten en opiniemakers. Alsof ze alles weten. Terwijl we uit onderzoek weten dat er juist meer is dat we níet weten dan wel weten. Alleen is dat niet-weten nauwelijks zichtbaar in de media, het maatschappelijk debat of in een gemiddelde discussie.   
 

De weinig wetende experts

Het belang van niet-weten is dat het je nieuwsgierig maakt om wél te weten. Maar daarvoor moet je eerst weten wat je niet weet. En dat weten we vaak niet. Lullig misschien, maar het blijkt dat we eerst ergens iets van af moeten weten voordat we inzien dat er veel is dat we niet weten. We overschatten onszelf. Dit wordt het Dunning Kruger Effect genoemd (bron 1999).

Zo komt het dat er mensen zijn die ergens weinig vanaf weten én dat ook nog eens niet doorhebben. Ze wanen zich expert en laten zich ook op die manier uit. Ik kan me daar soms flink aan storen bijvoorbeeld als ik in de krant of op televisie mensen lees of hoor die ongenuanceerd en met de grootste stelligheid hun mening verkondigen. Vaak over onderwerpen of thema’s die niet bepaald eenvoudig en eenduidig zijn.
 

Je brein kan je in de weg zitten

Ondertussen voel ik me eerder onzeker omdat er zoveel is dat ik níet weet dat ik het uit mijn hoofd laat een duit in het maatschappelijke zakje te doen. Zo hadden Einstein en Mozart weliswaar heel veel kennis over hun vakgebied maar waren daar uiterst bescheiden over. Zij waren zich als geen ander doordrongen van hun eigen onwetendheid.

In een interview in de Volkskrant legt Neurowetenschapper Dean Burnett uit dat intelligente mensen óók weten wat ze niet weten. En dat ze daarom vaak ook minder overtuigend overkomen. Burnett onderstreept het belang om de gebreken van ons brein te erkennen. Het zou ons milder stemmen over de onvolkomenheden die we hebben. Dat is precies wat het leren over het brein mij tot nu heeft gebracht; ik snap een beetje beter hoe het ons voor de gek houdt en in de weg kan zitten. Dat het belangrijk is kritisch ernaar te kijken en juist daardoor mild te zijn over jezelf.