This page is not available in English - View in Dutch:
De maatschappij kent veel onzekere kinderen, jongeren en volwassenen die denken dat ze niet veel waard zijn, omdat ze het gevoel hebben af te wijken van de norm en hun eigen talenten nog niet hebben ontdekt. 'Hoek Af' (een initiatief van collega Luk Dewulf en stagiaire Marleen Nijhof) wil laten zien dat zij wél over talent beschikken, omdat iedereen over talent beschikt. Juist daar waar mensen afwijken van de norm, komen vaak bijzondere talenten naar boven!
Het uitgangspunt van Hoek af is de volgende uitspraak: ‘Is er een hoek af, wees dan content. Want dan heb je zeker, bijzonder talent’. Voor de Nederlanders onder ons, komt ‘een hoek af’ van een Vlaamse uitdrukking ‘Daar is nen hoek af’ dat betekent dat er een gebrek aan iemand is en diegene afwijkt van ‘de rest’.
Hoewel ‘een hoek af’ iets negatiefs is, wil het initiatief duidelijk maken dat er bij iedereen wel een hoek af is. Iedereen heeft wel eens het gevoel gehad dat hij of zij afweek van de rest, omdat diegene anders handelde dan van hem of haar verwacht werd, in een moeilijke situatie zat of omdat hij of zij gedrag vertoonde in bepaalde situaties waar men achteraf niet trots op is. Hierbij komt dan de discussie over normaliteit naar voren. Wanneer is iemand normaal en wanneer mag iemand plots bestempeld worden als abnormaal? Volgens Hoek Af bestaat er geen grens tussen normaal en abnormaal. We geloven dat iedereen anders is en daarom uniek talent heeft.
Talent
Het is echter niet zo dat iedereen zijn talent laat zien en dat talent voor de persoon zelf ook iets spectaculairs is. Talent is voor ons ‘het vermogen om een activiteit schijnbaar moeiteloos te doen, op een manier dat je er energie van krijgt’. Want doen waar je goed in bent, laadt je batterijen op!
Talent is ook een relationeel begrip, omdat je pas talent ontwikkelt wanneer het gezien wordt. Zelf vinden mensen het talent vaak niet zo bijzonder, maar anderen wijzen erop dat het wél bijzonder is, omdat zij, dat wat jij doet, niet zo goed en moeiteloos kunnen. Wanneer iemand op zijn talent gewezen wordt, ontstaat er betrokkenheid en de wil om het talent verder te gaan ontwikkelen. Denk eens terug aan een persoon die jou er op heeft gewezen dat je iets bijzonders kon. Vaak is het een startpunt van een lange ontwikkeling.
Stoornissen
Zoals hierboven al duidelijk werd, is de Hoek Af-beweging voor iedereen, maar in het bijzonder ook voor leerlingen met stoornissen. Er zijn veel jongeren die op hun 18e van school komen, zonder het gevoel te hebben dat ze iets kunnen, ergens in uitblinken, omdat ze toevallig andere talenten hebben dan lang kunnen stilzitten, goed kunnen luisteren en goed kunnen analyseren, structureren en memoriseren. Onze definitie van een leerstoornis is ‘gedrag van leerlingen waar leraren last van hebben’.
Een voorbeeld: Er is een kind in de klas en dat kind heeft een leerstoornis. Je hebt een schitterende leraar en die wil zijn leerdoelen bereiken voor de hele klas, alleen vraagt het gedrag van het kind met een leerstoornis zoveel aandacht dat het moeilijk wordt om met de hele klas alle doelen te halen. Zelfs al is zo’n leraar een kampioen in het begeleiden van kinderen met leermoeilijkheden! En dus zoeken we naar specialisten in klas, in de school of buiten de school die deze kinderen kunnen helpen.
Is dat verkeerd? Natuurlijk niet. Is er een probleem? Ja, natuurlijk is het probleem. Mag je het probleem minimaliseren? Natuurlijk mag je het probleem niet minimaliseren!
Waar wij een probleem mee hebben, is dat kinderen een label krijgen die het gedrag beschrijft waar leraren last van hebben en niet het bijzondere vermogen dat eigen is aan veel kinderen met een leer- of een gedragsstoornis. Maar ook zij beschikken vaak over prachtige talenten! Veel kinderen met ADHD kunnen bijvoorbeeld zeer goed divergent denken en hebben een sterk probleemoplossend vermogen (White & Shah, 2011). Daarnaast kunnen veel kinderen met autisme razendsnel patronen herkennen (Baron-Cohen et al., 2009) en bezitten ze over het vermogen om een absoluut gehoor te ontwikkelen (Heaton et al., 1998). Ook hebben ze veel oog voor detail (Baron-Cohen et al., 2009), bijvoorbeeld Iris Grace, een autistisch meisje. Hoewel kinderen met een normale ontwikkeling rond hun tweede levensjaar hun eerste woordjes beginnen te spreken, leert Iris op vijfjarige leeftijd te praten. Tijdens de logopedie die ze hiervoor volgt, kwam ze in aanraking met schilderen. Door haar uitzonderlijk gevoel voor focus en een oog voor detail, maakt ze nu schitterende schilderijen. Ze wordt zelfs door fans al in een adem genoemd met Monet.
Deze en andere verhalen staan op de onze website. Hoek Af heeft als doel ‘het sensibiliseren van professionals, leerkrachten en de maatschappij in het algemeen om talentgericht te kijken in plaats van te focussen op datgene wat iemand niet kan’. Wanneer er ingezet wordt op groei van de persoon in de ontwikkeling van het talent, kan dit ervoor zorgen dat de hoek af uiteindelijk irrelevant wordt.
Interviewleidraad
In dit kader hebben wij een interviewleidraad ontworpen, gebaseerd op Appreciative Inquiry, waarbij we mensen uitnodigen om op zoek te gaan naar talent in hun omgeving en bij zichzelf. Met vragen als ‘Heb je in de laatste maanden of jaren een compliment gekregen van iemand, waarvan je verschoot of trots werd? Wat was die situatie? En hoe voelde je je?’, gaan we in op positieve ervaringen. Een dergelijk compliment bevat vaak een (h)erkenning van talent.
Ook wordt er in het interview ingegaan op situaties waarin mensen zich anders voelden dan anderen om zich heen, waarbij ze voelden dat ze afweken van de norm. Met vragen als ‘Hoe heeft deze situatie jou vandaag de dag sterker gemaakt?’ en ‘Welk talent kun je hieraan verbinden?’ wordt getracht om de geïnterviewden hieruit ook hun talent te laten ontdekken. Verder wordt er in gegaan op de talenten van kinderen met stoornissen (‘Wanneer heb jij iemand met een stoornis zien schitteren?’) en vragen we aan de geïnterviewden welk advies ze onzekere kinderen, jongeren en volwassenen zouden willen meegeven, die het gevoel hebben dat ze afwijken van de norm.
Om de actie extra kracht te geven, interviewt Hoek Af succesvolle (en bekende) mensen om te laten zien dat de mensen die nu zo succesvol zijn ook vaak het gevoel hebben gehad dat ze afweken van de norm. Op deze manier worden de interviews relativerend voor iedereen met een hoek af, die geloven dat een succesvolle toekomst niet voor hen is weggelegd. Door deze interviews kunnen zij zich realiseren dat zij wél talent hebben, dat ze wél iets waard zijn en dat ze wél een mooie toekomst in het verschiet hebben, zolang ze maar geloven in zichzelf en hun talent.
Hoek Af-Workshop
Een ander aspect binnen de Hoek Af-beweging is de Hoek Af-Workshop, waarbij particulieren en scholen Hoek Af kunnen inhuren voor een workshop van twee uur. Hierbij gaan we onder anderen met de interviewleidraad aan de slag om de verkenningstocht naar talent te starten en tegelijkertijd te bekijken hoe deze talenten verbonden en toegepast kunnen worden in het leven van de desbetreffende persoon.
Op deze manier tracht de workshop en interviewleidraad een interventie te zijn, waarbij men nieuwe inzichten verwerft in hun eigen talenten en kracht.
Referenties
- Baron-Cohen, S., Ashwin, E., Ashwin, C., Tavassoli, T., & Chakrabarti, B. (2009). Talent in autism: hyper-systemizing, hyper-attention to detail and sensory hypersensivity. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci, 364 (1522), 1377-1383. doi: 10.1098/rstb.2008.0337
- Heaton, P. (2009). Assessing musical skills in autistic children who are not savants. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 364 1522), 1443-1447. doi: 10.1098/rstb.2008.0327
- White, H.A. & Shah, P. (2011). Creative style and achievement in adults with attention-deficit/hyperactivity disorder. Personality and Individual Differences, 50 (5), pp. 673 – 677, doi:10.1016/j.paid.2010.12.015
http://www.scoop.it/t/hoekaftalent
Marleen Nijhof is master student psychologie. Bij haar afstudeerstage bij Kessels & Smit is ze bezig met een onderzoek naar de talenten van kinderen met een label. Vragen? mnijhof@kessels-smit.com