Verscheidenheid in zelfsturende teams.

Zelfsturende teams komen op steeds grotere schaal voor in Nederland. En niet (meer) alleen in productiebedrijven - de sector waarvoor het concept oorspronkelijk is ontwikkeld. In toenemende mate experimenteren ook organisaties in de zakelijke dienstverlening en onderwijs- en zorginstellingen met deze organisatievorm. Maar wat wordt eigenlijk met de term 'zelfsturend team' bedoeld? Er is niet één ‘standaard’- zelfsturend team. Dat is nooit zo geweest, maar de laatste jaren zorgt het breder wordende toepassingsgebied voor een nog grotere variatie in de manier waarop het zelfsturende team-concept gestalte krijgt. Teams in de productie zijn anders van aard dan teams in de zorg of de transportsector, en teams met ICT-adviseurs verschillen van teams met operators of docenten. Het begrip ‘zelfsturing’ krijgt in die verschillende contexten ook een andere invulling. Als dit onbesproken blijft, leidt dit tot onbedoelde (en dikwijls improductieve) spraakverwarringen.

Om meer greep te krijgen op het fenomeen 'zelfsturende teams' biedt dit artikel een korte verkenning van de oorsprong van zelfsturende teams: waar komt het idee oorspronkelijk vandaan? Daarna volgt een omschrijving van de sleutelkenmerken van zelfsturende teams, en de mate waarin variatie daarin mogelijk is. Een vergelijking tussen zelfsturende teams en traditionele organisatievormen scherpt het beeld verder aan: wat is er zo specifiek aan zelfsturende teams? De bijdrage eindigt met een pleidooi voor contextspecifieke verheldering van het beeld van wat in een bepaalde situatie onder ‘zelfsturend team’ wordt verstaan. In welke mate is sprake van zelfsturing? Ten aanzien van welke aspecten? En in wat voor opzicht is sprake van een ‘team’? Deze begripsverheldering kan nuttig zijn voor studenten en onderzoekers die proberen het fenomeen af te bakenen om het goed te kunnen bestuderen. Maar ook voor adviseurs, opleiders en managers die zich in de praktijk met zelfsturende teams bezighouden is deze reflectie een voorwaarde voor succesvolle ontwikkeling van dergelijke teams.